Dimuat di Majalah Mangle, Kemis 13 Desember 2012

Cai Laut Asin

Ku: Nina Rahayu Nadéa

                Ceuk béja nu dibéjakeun deui. Pabéja-béja. Baheula téh aya dua lalaki, adi lanceuk. Lanceukna ngaranna Jana ari adina Jani. Sanajan enya adi lanceuk, tapi pasipatanna kacida patunggang tonggong. Kitu deui nasibna sarua béda, jauh tanah ka langit.  Jana mah kaasup jelema beunghar, harta lubak libuk, ceuk kasarna bru di juru bro di panto ngalayah di tengah imah. Sedeng Jani mah kaasup jalma anu miskin, seuseut seuat,  hirupna hésé pisan menyatna.

                Sanajan enya beunghar tapi sipat Jana kacida medit. Koret. Kékéd méngkéné. Cap Jahé, méré gé hésé. Buntut kasiran. Teuing naon pibasaeunna ka jalma anu pedit pisan. Ari Jani sanajan enya jalma teu boga, hésé dahar, tapi lamun keur manggih rejeki, manéhna béréhan jeung sok daék tutulung. Atuh heunteu méré ku matérina, tanaga mah pasti siap sadia ngabantuan jalma nu ngabutuhkeun. Bari jeung teu pamrih. Gawé karna ihlas teu ngarepkeun nanaon. Matak pikaresepeun batur.

                Dina hiji waktu, Jani keur manggih karerepet. Ningali sangu dina boboko suwung, euweuh saréméh-réméh  acan. Kitu deui waktu muka padaringan,  euweuh  béas sasiki-siki acan. Kacida pisan haténa ngenes jeung nalangsa. Komo waktu nyaho tatanggana gé sarua teu bisa nulungan. Da ngan aya keur maranéhna hungkul.  Antukna ngagedig ka lanceukna. Sanajan salila ieu mindeng kanyeri anu katampa ku dirina. Sipat lanceukna nu pedit téh, teu ngan saukur ka batur. Tapi kitu ogé ka dirina, adi tegesna, sarua jeung ka batur. Pedit.

                Tapi kusabab butuh. Jeung susuganan lanceukna méré, dihoréam-horéam gé, kapaksa Jani nepungan lanceukna.

                “Rék naon Jani ka dieu? Rék nginjeum béas?” cenah. Karék gé nepi panto imah geus disampakeun pananya anu matak nyeri haté. Kaciri pisan sieun kasoro jeung sieun diinjeuman téh.

                “Enya, Kang. Sugan wé atuh aya saeutik mah,” témbal Jani halon.

                “Nyeta euweuh di dieu gé. Sarua kosong pisan.” Jana ngomong teugeug.

                “Enya atuh keun we ari euweuh mah.”

                Tapi waktu balik, pamajikan Jana ngagupayan ti panto dapur. Manéhna karunyaeun pisan ka Jani nu butuh béas.

                “Yeuh bawa jing tong geruh,” cenah méré béas jeung deungeunna. “Omat tong bébéja ka Jana.”

                “Nuhuuun pisan, Ceu,” Jani ngomong bari ngeclakeun cipanon bakat ku atoh.

                Di satengahing perjalanan waktu rék mulang, Jani panggih jeung hiji aki-aki. Rudin pisan sarta nyarita, geus sababara poé teu manggih dahareun.

                “Hayu aki, urang ka imah kuring,”  Jani ngajakan  éta aki-aki.  “Hayu urang dahar, saayana di imah, kabeneran kuring boga rejeki,”  Jani nembongkeun  pamahanan pamajikan Jana.  Sanajan dibahanan béas  saeutik, tapi haténa teu kasieunan karewong ku éta aki-aki.

                Waktu ngadéngé kitu si aki-aki atoh kacida. Sarta nuturkeun leumpang muru  imah Jani.

                Di Imah Jani, éta aki-aki diaku  kalawan daréhdéh. Bahan kadaharan anu meunang paméré téa, gura giru dipasak. Geus asak, terus didahar babarengan. Balakécrakan.  Kabéh dahareun ditembrakeun, teu aya nu disumputkeun saeutik-eutik acan. Nembrak saayana.

                Isukna, éta aki-aki amitan ka Jani rék mulang.

                “Geus, Ki di dieu wé atuh saheulaanan,“ ceuk Jani ngahulag.

                “Ah, keun wé Jang, aki mah  rék neruskeun lalampahan.  Aki nganuhunkeun ka Ujang nu geus nulungan aki.”

                Éta aki-aki ka luar ti imah Jani. Tapi saacana, éta aki-aki méré halu jeung lisung ka Jani. Sarta ngabéjaan yeun éta barang téh  lain barang samanéa. Tapi  halu jeung lisung ajaib. Kahayang naon waé,  pasti bakal katedunan. Carana tinggal nutukeun halu kana lisung tilu kali bari jeung nyebutkeun naon anu dipikahayang. Sarta keur ngeureunkeunna tinggal ngasupkeun taneuh kana lisung.

***

                Kacaritakeun, ayeuna Jani geus jadi jelema beunghar. Tapi sanajan beunghar, sikepna angger siga baheula. Béréhan ka sasama,  daék tutulung. Teu pindah pileumpangan. Kabeungharan Jani geus nerkab ka mana-mana. Nepi ka ceuli Jana lanceukna. Jana kacida sirikna ngadéngé adina geus beunghar.

                Dina hiji poé, Jana  nepungan adina. Sarta nanya ku naon bisa beunghar. Harita Jani teu neundeun curiga ka lanceukna. Ngeunaan papanggihana jeung hiji aki-aki nu méré jimat lisung jeung halu tug nepi ka cara-cara ménta pamaksudan  ka éta barang  teu aya nu dibuni-buni. Kabéh dicaritakeun ku Jani ka lanceukna.

Ngadéngé kitu, Jana ngageremet dina haténa. Sarta hayang ngapimilik lisung jeung halu téa. Dina waktu Jani bongoh. Kalawan  demit, Jana nyokot éta barang. Ngahaja manéhna teu balik deui ka imahna. Tapi langsung ka alas peuntas maké parahu. Ngahaja méh teu disusul ku Jani.

                Dina hiji poé waktu parahu keur aya di tengah laut. Jana butuh pisan uyah. Inget kana lisung jeung halu bogana Jani. Harita kénéh langsung dikaluarkeun.

                “Tutu...tutu...tutu...uyah!”

                Teu sakara-kara tina lisung ka luar uyah. Tapi Jana reuwas waktu inget, yén manéhna teu mawa taneuh pikeun ngeureunkeun uyah anu ka luar. Antukna uyah terus ngaburial tina lisung ajaibna, terus teu eureun-eureun nepi ka minuhan lisung. Minuhan parahu. Bakat ku beurat éta parahu jeung sakabeh panumpang,  kelebuh. Tah ti dina nepi ka kiwari cai laut teh jadi asin. (Nina Rahayu Nadea, tina sababaraha sumber)