Carpon-Dedemit. Dimuat di Koran PR, Minggu 19 Januari 2014

Dedemit

Ku: Nina Rahayu Nadéa

            Bugang-bugang patingkuniang hudang tina pangsaréan panjang. Patingkalayang, patingdarigleu. Laleumpang néangan jalan. Aya kahanjelu tina beungeutna nu haropak, tina raga-raga tan katingali.  Patingraringkang, kumalangkang dina teuteupna misteri, noélan alam gaib, ngagulang gapér dedemit anu ngarobéda  tangkeupan peuting.

Ahéng. Saabrulan jalma datang teu diondang. Pating kurunyung. Nyalampeurkeun tempat nyiruruk lain wanci,  datang lain wayah, ngagebah jilim-jilim anu salilana tingtrim. Nepikeun kahariwang tina saban rénghap, tina saban ucap. Ucap nu teu dipiharep. Ucap nu  tojaiyah, jeung maranéhna para dedemit nu ngageugeuh Pasir Hambalang.

Jalma-jalma aub ka ieu tempat séja méré ruruhit, nyieun codéka. Ngabaladah tempat nu geus jadi  panganjrekan mangpuluh puluh taun.

            Rereged saheulaanan nyingray. Hégar marahmay marengan beungeut peuting, nyimbutan raga-raga nu patingkumalangkang. Waktu dina hiji poé maranéhna ngadéngé paguneman para manusa anu kapireng ku maranéhna.

            “Lamun ieu tempat dibaladah, dijadikeun tempat anu saperti dicaritakeun, goréng akibatna. Bakal aya mamala anu kacida gedéna.”

            “Kunaon kitu?”

            “Anu ngageugeuh di ieu tempat, tinangtu moal ngidinan. Maranéhna moal ridoeun ieu tempat dibaladah, dijieun gedung anu kacida agréng. Lamun keukeuh peuteukeuh,  maranéhna moal cicingeun.”

            “Mistik. Tahayul. Ayeuna jaman globalisasi. Tekhnologi. Jelema leuwih pinter. Piraku masih percaya kana hal anu kitu.” Ceuk anu maké dasi. Keukeuh kana kahayangna. Memener dasina. Manéhna keuheul asa teu diajénan ku mangkluk anu aya dihareupeunna. “Naha teu nyaho kitu manéh ka kuring? Pajabat anu nyekel kalungguhan kacida penting di ieu nagara. Teu apal kitu di dinya ka kuring?” Curukna bentik ka éta jalma. Némbongkeun ngaran anu ngajeblag dina dadana. Nasrudin. Kitu anu bisa kabaca.

            “Kantenan. Matak terus terang gé, kuring téh kacida melang, kacida nyaah ka anjeun. Mugia sing dipikir dibulak-balik.” Ceuk Pak Danu, camat sakaligus kokolot di éta tempat nandeskeun. “Geus loba korban, lantaran maranéhna teu percaya. Tetep ngalanggar tatakrama.”

            “Kuring gé teu percaya ari kana hal tahayul mah, Nas.”

            “Tuh bener pan?” Nasrudin asa bungah ngadéngé baladna ngomong kitu.

            “Tapi lamun ceuk panaluntikan mah. Memang ieu lahan téh goréng lamun dijadikeun Sport center. Taneuh Hambalang téh kacida ekstrimna, kusabab ngandung lempung, teu bisa nyerep cai. Jeungna deui lamun kacaian, taneuhna sok beyé tur leueur.” Suroso nitenan kaayaan tempat. “Ieu pisan anu nyababkeun taneuhna téh  bisa gerak, muragkeun naon waé anu aya di luhureunna.”

            “Moal bisa diakalan kitu?”

            “Hésé. Lantaran geus sifat dasarna ieu taneuh kitu. Lian ti taneuhna ngandung batu lempung. Ogé taneuhna ngabogaan kultur anu miring ngababarikeun pisan ayana longsor. jeung na deui nu utama, anu asup akal wé. Ieu tempat téh jauh kamamana. Nyengceling teuing pikeun méga proyék anu dijieun mah.” Suroso ngarahuh.

            “Halah perkara éta mah gampang. Ceuk kuring gé ayeuna mah jaman modern. Ayeuna meureun nyebut jauh kamamana téh. Ké lamun bangunan geus andegléng mah. Tada teuing raména. Jalan dialusan. Supermarkét di ditu di dieu. Engké gé ku kuring pasti dipikiran.” Nasrudin keukeuh kana pamadegan.

            Para dedemit nu ngageugeuh éta tempat kacida ambekna. Ku jalma nu ngaran Nasrudin, anu ngabogaan watek heuras jeung bedegong. Tapi kakeuheul maranéhna lian ti éta téh nyaéta aya nu lain, anu nyababkeun maranéhna kacida cua. Hawa teu seger nganjang, bau korupsi hihiliwiran  tiap Nasrudin datang ka ieu tempat.

*

            “Omat kudu nepi ka Camat Danu. Pokona kudu bérés kituh, lamun angger hayang jadi camat.” Nasrudin mikeun gepokan duit ka Suroso.

            “Hampura lain kuring embung mantuan. Ngan sanggeus ku kuring dipikir. Kuring teu sanggup nuluykeun ieu proyek.”

“Jadi maksudna?”

“Kuring mundur ti ieu proyek!”

            “Kunaon?”

            “Geus teu kudu dicaritakeun deui.” Suroso ngaléos.

            “Hampura kuring.” Hiji lalaki datang. Leungeuna nyembah ka  gundukan taneuh anu mangrupa kuburan. “Lain kuring teu bisa ngarawat, ngariksa ieu tempat. Ku kuring geus dicaritakeun dibéjér béaskeun naon mamalana. Tapi ieu manusa neugtreug. Kukituna kuring ménta hampura, lamun ti poé isuk mah aranjeun kabéh kagandéngan. Loba ringkang anu teu dipikahayang kapaksa datang séja ngabaladah patempatan.”

            Jep éta lalaki maké baju hideung sarta sirahna diiket barangbang semplak, eureun cumarita. Leungeuna mawa botol cai anu aya digigireun. Wur éta cai jeung rupa-rupa kembang diawurkeun. Jung manéhna cengkat sanggeus nendeun sasajén dina nyiru.

            Bangsa dedemit anu ngageugeuh  éta wewengkon, kacida kuciwa. Jilimna dipinuhan ku rasa amarah anu rohaka. Rék teu kitu kumaha. Wewengkon anu salila ieu diriksa dirawat, dihadé-hadé pikeun kamakmuran diri maranéhna ayeuna dirogahala. Dibaladah ku kaum manusa pikeun rancana sorangan. Rencana anu kacida goréng keur maranéhna, pon kitu deui keur manusa sorangan. Ngaruksak alam.

            Camat jeung kokolot anu aya di wewengkon Hambalang geus teu bisa ngeureunkeun kahayang Nasrudin. Maranéhna apal saha ari Nasrudin. Jalma linuhung anu kacida dipikasérab sakuliah jagat. Omongan anu salila ieu dipupusti dihadé-hadé ka barudak sangkan nurut. Sangkan teu arulin ka daérah larangan ayeuna mintul.

            “Omat tong ulin ka lebah dinya. Tempatna kacida sanget.” Kitu ceuk tiap kolot lamun aya barudak anu pirajeunan lunta lanto sarta rék arulin ka pasir leutik.

“Kunaon kitu, Ma?”

“Pamali.”

“Pamali kunaon?”

“Tempat karuhun nyalindung. Nyalindungan urang, khususna nu aya di wewengkon Hambalang sangkan teu keuna ku balai.” Ngan sakitu anu sok diomongkeun ku kolot-kolot ka barudakna.

            Tapi kuayana ieu pasir diburak barik, dibaladah ku jalma anu daratang. Barudak ngajejeléh kolot, asa aing dibobodo. Buktina? Enya buktina. Warga sorangan euweuh sahulueun nganjang ka éta tempat? Ari batur kumawani datang sarta ngaruksak éta pasir.

            “Tuh, geuning euweuh nanaon?” ceuk barudak réang asa dibobodo.

*

            Teu lila gé méga proyék geus andegléng di éta wewengkon. Bangunan agréng kacida tohaga sarta pikasérabeun jalma anu ningalina. Para pajabat saruka bungah ningali rencana nu mulus banglus. Sanajan uculan duit ratusan milyar pikeun ngawujudkeun kahayangna. Kaubaran ku ningali bangunan anu kacida tohagana.

            Pon kitu deui rahayat wewengkon Pasir Hambalang bungah. Rék teu kitu kumaha. Saumur-umur maranéhna aya di dinya. Can kungsi maranéhna diberitakeun kana tivi. Tapi ku ayana ieu proyék. Maranéhna jadi sorotan publik. Jadi pada ngadeugdeug awak média. Pasir Hambalang jadi ténar.

            Para dedemit anu ngageugeuh éta wewengkon. Inyana kacida nyeri haté. Geuleuh kacida. Tempat nyirurukna, tempat nganjrekna dibaladah ku jalma-anu teu boga tanggung jawab. Maranéhna démonstrasi. Gotong royong sabalad-balad pikeun ngancurkeun éta bangunan anyar. Lain lain teu panuju sabenerna kana kahayang Nasrudin saparakanca. Tapi aya kahanjelu anu kacida gedéna. Maranéhna geus apal, naon anu sabenerna aya dina jero haté maranéhna. Naha bener keukeuh peuteukeuh nyieun ieu proyék teh keur kapentingan balaréa. Atawa akon-akon sangkan kapentingan individualna teu kanyahoan?

            Di wewengkon anu hara-haraeun, jauh ka ditu ka dieu dijieun Sport Center. Dina ayana  gé meureun nu nongton paling ngan ukur jeleme tertentu waé. Hawa korupsi  geus kaambeu ti béh ditu mula. Tapi nu baroga dosana mah. Sareuri. Saruka bugah. Teu mikiran kumaha pibalukareunna. Nu penting  proyék hédéd beunang ku maranéhna.

            Wewengkon anu hara-haraeun, geueuman, pikasieuneun téh ayeuna salin jinis jadi gedong sigrong anu kacida agréngna. Hésé keur dicaritakeunna.

            Ari para dedemit téa, kapaksa paburencay, néang jalan séwang-séwangan. Nyalametkeun diri sorangan. Lolobana caricing kénéh di dinya. Lian ti geus betah téh aya misi nu lain. Nyaéta, démonstrasi. Ngeundeuk-ngeundeuk bangunan. Pondasi anu kacida kuat téh teu weléh dioyagkeun, ditarajongan. Intina sangkan éta bangunan ancur.

            Ari nu lainna? Mancalaputra mancalaputri  dina kahirupan jalma-jalma. Aya nu nyicingan diskotik, sakolaan, kabéh patingsulabreng, patingkalayang areuntreup dina waruga-waruga manusa.

            Balukarna? Jalma-jalma geus teu loba kasieun jeung kamelang, ngalakukan sagalana kuma karepna. Tunggul dirarud catang dirungkad, ngarémpak tetengger nu jadi papagon kahirupan.

*

            Ambruk!

            Nagara geunjleung. Tiap média nyieun  headline news. Waktu  karék satengahna bangunan méga proyék anu dijieun téh urug. Ambruk teu pupuguh. Tibelesek sababaraha méter ka jero taneuh. Berita anu saterusna ngajadikeun hiji jalma kacerek, pikeun dipénta tanggung jawabna.

Hiji pajabat nagara kacerek KPK wiréh kabaud korupsi. Potona ngajeblag dimamana. Nasrudin. Ditaluntik perkara kunaon bisa kajadianna. Geus teu bireuk korupsi geus ngalantarankeunna.

            Teu bisa kukumaha. Geus loba buktina. Antukna Nasrudin dicerek. Disiarkeun langsung dina sababaraha tivi ngeunaan iwal kajadianna. Kabéh rahayat ngenes, cua ka paripolahna. Ari jinisna?  Waktu disorot ku sabaraha média. Teu weléh imut kareueut, asa aing sélébritis. Leungeuna teu weléh gugupay, ngadadahan, waktu ngaranna disebut, digero ku awak media. Jajauheun ka aya rasa salah. Jajauheun ka ménta pangampura. Sumawona harakiri mah.

            Imut ngagelenyu ka sakabéh rahayat. Nyuaykeun kaceuceub anu pohara. Teu disangka, Nasrudin anu ku maranéhna dipihormat, dipikaajrih, geus nyieun codéka anu kacida gedéna. Sulaya tina ucapna. Geus sidik, koruptor!

           

            Démonstrasi rahayat antukna campuh ti ditu ti dieu. Bonganna para aparat anu dipihareup ku rahayat nuntaskeun masalah geuning euweuh nu bisa. Pabeulit. Ceuk ieu si A nu salah ceuk itu si B nu salah. Kabéh kabaud, matak lieur ngabandunganna.

Waktu dijagragkeun di korsi sakitan, Nasrudin angger méré komara. Kabéh anu nyanghareupan patingkélémés, arap ap, areup eup. Sieuneun nataku. Sieun alah batan nyanghareupan dedemit. Beuki lila, beuki lieur. Beuki ngembat panjang euweuh tungtungna. Antukna beuki poho. Ngaran Nasrudin kapopohokeun.

            Euweuh... euweuh nu bisa ngabéréskeun ieu masalah. Pasir Hambalang neundeun léléwa. Nasrudin jeung baladna  teuing kamana.  Kasus hambalang ngiles tan karana. Diteureuy dedemit. Dedemit Pasir Hambalang. ***