Londok nu
Mindah Rupa
Ku Nina
Rahayu Nadéa
Saméméh pindah ka ieu leuweung.
Kaayaan rahayat di tempat asal éstu tengtrem tara aya pacogrégan. Kabéh sato
siligeuing, silitulungan. Pokona siliajénan. Ngan enya duka kunaon tisaprak parindah
ka tempat anyar beut jadi robah adat, robah kaayaan. Mimitina mah enya
tengtrem, tabéat ti tempat baheula angger dilakonan sanajan aya di tempat
anyar. Tapi tisaprak remen kaleungitan
barang. Jadi robah. Jol ieu leungit dahareun jol ieu leungit barang. Balukar
kajadieun ieu, leuweung anu tadina aman
betah ngahenang ngahening téh jadi lieur. Gutreng.
Geus loba anu jadi paséa, lantaran kajadian leungiteun
barang téa. Kabéh silisangka yén maranéhna palaku anu ngalantarankeun leungitna
dahareun atawa barang. Atuh teu anéh,
lamun beuki dieu leuweung beuki harénghéng waé. Jol itu jol ieu embung gabung,
embung ngariung, mertahankeun égo masing-masing. Kabéh hayang ngarumpul jeung
kulawargana saumpina saumpina. Nyieun kaamanan soranganeun-soranganeun. Kulawarga
manuk hayang ngariung jeung manuk. Kulawarga bajing hayang jeung bajing. Pokona
kabéh embung ngahiji. Mertahankeun kulawargana sorangan. Sarieuneun, inggis aya mamala anu leuwih lian ti
kaleungitan harta benda.
“Barudak yeuh ema boga
kadahareun,” ceuk indung bajing ka budakna.
“Enya, Ma, teundeun weh di
dinya, ucing-ucingan heula,” maranehna, anak bajing anteng arulin mijah. Indung
bajing gé anteng deuih baranggawé.
“Ma, mana buah téh?”
“Éta dina luhureun lomari,”
indungna ngomong tarik.
Si rebing kurulang kuriling
néangan buah ceuk panuduh indungna. Tapi lebeng teu kapanggih.
“Ngaleungit, Ma.”
“Ngaleungit ka mana. Puguh sidik
tadi gé diteundeun di dinya,” ceuk indungna bari sarua kokotéténgan néangan
buah anu dimaksud. “Na kamana atuh nya da sidik di dieu?” indungna
ngagerendeng. “Ké urang tingalian heula ka handap bisi murag.”
Indung bajing turun ti imahna.
Ari nu disebut imah téh nyaéta tangkal jambu gedé, anu dahanna ngarandakah ka
ditu ka dieu. Haneut kacida. Bisa ngiuhan maranéhna tina kapanasan jeung
kahujanan. Geus di handap tunga tengo ka ditu ka dieu. Teu sirikna naon rupa
anu kapanggih disingkaban, diilikan. Malahmandar sakadang buah keur anakna
kapanggih. Jaba éta buah kacida gedé. Cukup lamun keur dipaké dahar peuting
ngariung téh.
“Kumaha aya, Ma,” jorowok si
hideung, anakna panengah.
“Enya ngiles,” cenah bari asup
ka imah. “Aya nu nyumputkeun meureun nya. Panon indung bajing seukeut neuteup
anakna. Ti mimiti si rebing, si hideung jeung si koréng, kabéh diteuteup
hiji-hiji taya aya nu kaliwat. “Sok saha anu ngaheureuyan. Anu hawek nepi ka
téga nyumputkeun éta dahareun?. Ieuh
anaking, teu meunang kitu. Urang kudu hirup sauyunan. Kudu silibagi. Teu
meunang hawek.”
“Enya manéh hideung nyumputkeun
nya?”
“Teuing atuh. Ari manéh, rebing sok ka mana wé nuduh téh.”
“Geuning buku kuring, kamari
disumputkeun.”
“Ah, éta mah kamari. Da bonganna
atuh buku tulis kuring dicurat corét. Manéh koréng meureun nya?”
“Sumpahna gé daék salamet, teu
nyumputkeun,” ceuk si koréng bari luwa lewé, dituduh ku duaan.
“Ah bohong....”
“Enyaan heuteu. Tah si rebing
wéh meureun anu nyokotna. Naha beut nuduh-nuduh ka batur.”
“Éh, gagabah manéh, wani nuduh
ka lanceuk.”
“Enya da bonganna atuh teu
pupuguh nuduh. Ngamimitian,” si koréng teu éléh omong.
Tungtungna der wé éta adi
lanceuk téh paséa. Paréa-réa omong, ngomongkeun buah anu teuing leungit kamana.
“Meunggeus. Heup wéh tong paséa
deui. Ayeuna mah anggur urang kudu tarapti. Pan enya diurang téh ayeuna mah
keur meujeuhna harénghéng sagala kaleungitan. Indungna ngahulag anu paraséa.
Keur kitu kurunyung manuk
ngurunyung. Katingali paromanna teu béar.
“Aya naon, bajing meni gandeng kitu? Kadéngé sorana nepi ka
luar.”
“Ah puguh leungit buah. Jaba
keur dahar ayeuna,” bajing ngangluh. “Ari manuk ku naon ka dieu, jeung éta siga
anu muyung kitu. Aya naon?”
“Nyéta puguh gé sarua jeung di
dinya keur baringung.”
“Ku naon?”
“Sigana ti isuk nepi ka engké
mah puasa heula wéh.”
“Ku naon kitu?”
“Sarua puguh gé. Kulawarga
kuring kapalingan. Jaba éta téh keur jatah saminggu. Tuh nepi ka salaki gé
ambek-ambekan, majar kuring ngahambur-hamburkeun dahareun,” cenah ngaheruk.
“Enya anéh atuh nya. Naha di
urang téh ayeuna bet harénghéng. Da baheula mah aman waé.”
“Aya naon ieu téh meni garandeng
kitu?” teu kanyahoan londok geus aya di gigireun maranéhna.
“Nyéta keur saredih puguh gé,
londok,” témbal bajing.
“Sedih. Sedih kunaon?”
“Kuring téh kapalingan dahareun.
Jadi kulawarga kuring teu bisa dahar atuh da dahareunna béak. Téga nya éta nu
maling. Teu ningalikeun usaha anu kacida hésé. Jaba barudak keur meujeuhna
lapar,” bajing ngomong.
“Enya kuring gé nepi ka paséa di
imah disebut tukang ngahamburkeun duit.”
“Geus atuh lah tong ngaharuleng
jeung sedih kitu. Keun ari keur dahareun ayeuna mah kabeneren kuring aya. Ké
dikadieukeun nya.”
“Nuhun nya londok.”
***
“Landak, kumaha lamun urang
pindah deui waé ka tempat anu baheula. Di dieu mah teu aman.”
“Enya sok kaleungitan waé. Anéh
puguh gé.”
“Lain teu hayang pindah ka ditu.
Tapi pan apal sorangan kampung urang keur keuna ku musibah, imah arurug.
Balukar banjir nu teu eureun-eureun.
Panyakit kitu deui mahabu, kulantaran runtah patingtalambru di mana waé.”
“Enya atuh nya. Ku kituna mah
manusa. Teungteuingeun miceun runtah dimana waé, bru sangeunahna ka walungan
nepi ka ngahunyud. Atuh waktu hujan caina teu bisa ngalir lantaran kahalangan
ku runtah. Antukna runtah nepi ka
kampung urang, bau, nimbulkeun panyakit, nu antukna tatangkalan nu dipaké imah
urang teu séhat. Katurug-turug banjir datang, tangkal nepi ka urug,” bajing
dumareuda.
“Enya matakna, sementara ayeuna
mah wayahna wéh cicing heula di Kampung Anyar ieu. Ngan urang kudu
ngaronjatkeunn kasiagaan. Kabéh bagilir kudu jaga-jaga. Jeung omat kudu
sauyunan tong paburencay siga kamari-kamari. Inget urang téh sarua pendatang.
Kudu babarengan. Supaya betah cicing di Kampung Anyar. Jeung na deui teu poho
urang kudu nganuhunkeun ka sakadang londok anu sok ngabantuan urang lamun
manggih karerepet,” ceuk landak salaku ketua, nutup obrolan.
Ayeuna
mah diakalan, kabéh panghuni di ieu kampung, Kampung Anyar. Sacara bagilir
ngaronjatkeun kaamanan. Ku cara ningkatkeun siaga. Unggal peuting jeung beurang
kudu ngemitan ieu kampung sacara bagilir. Tarapti. Kitu deui kabéh masarakat nu
tadina paaing-aing. Ayeuna mah ngahiji. Kabéh sapuk hayang ningkatkeun
kaamanan. Kabéh mupakat demi hirup tenang, tengtrem sauyunan salilana. Perkara
dahareun anu biasana silisumputkeun ayeuna mah brukbrak. Silibagikeun,
siliasaan. Hiji deui, nu dipaké cara sangkan teu kapalingan, utamana dina
urusan dahareun. Silibagi anu walatra jeung tara nyésakeun dahareun di imah.
Aya dahareun langsung dibagikeun kitu jeung kitu wéh. Sanajan enya aya
goréngna. Lamun pareng lapar, euweuh persediaan. Tapi mendingan kitu tinimbang
boga kadahareun diteundeun teundeun, dina prungna rék didahar ngaleungit.
Tah kucara kitu mah, ngarasa
aman. Teu honcéwang teuing. Atuh lian ti aman téh ayeuna mah tali silaturahmi
beuki raket waé, kusabab jadi silianjangan, siliélingan jeung siliingetan lamun
aya dahareun téh. Ngingetkeun kanu kopét bisi teu méré, sok disingsieunan wé ku
saréréa.
“Pék wéh disumput-sumput. Hayang
ngaleungit ku maling?”
Dikitukeun mah atuh golosor wé
dahareun dibagi-bagi. Pan geus komitmen kabéh masarakat di Kampung Anyar kudu
silibagi dina urusan kadaharan.
***
Dina hiji poé, saréréa keur
kerja bakti. Beberesih jeung ngoméan
imah masing-masing warga. Kabéh euweuh nu kaliwat tarurun ka jalan, méréskeun
imah. Ogé meresihan jalan anu barala.
“Ka mana nya londok beut teu
katingali?”
“Puguh kuring gé rék nanyakeun
ngan kapiheulaan.”
“Hayu atuh urang téang ka
imahna. Ké geus bérés ieu urang ngabring. Bari sakalian urang kerja bakti
méréskeun imahna londok.”
Sanggeus bérés meundeurkeun
imah, kulawarga bajing kabéh ngabring muru ka imah londok.
“Punten...punten,” taya nu
némbalan. Ngan kadéngé samar-samar siga aya nu ceurik sisimeukeun.
Tungtungna kabéh arasup. Barang
sup katempo anak londok keur ngalempréh jeung nginghak pikarunyaeun.
“Kunaon londok leutik?”
“Teu nanaon ngan lungsé wé. Ti
isuk teu barang dahar. Sedih puguh gé,” londok leutik ceurik.
“Na atuh beut teu ngobrol. Pan
biasana ge londok gedé sok ruang riung. Ari ayeuna ditungguan teu
ngelol-ngelol. Sok ieuh dahar aya saeutik mah,” bajing mikeun dahareun. “Ari
bapak manéh-londok ka mana?”
“Duka atuh da ti subuh-subuh gé
turun. Cenah mah rék balangsiar.”
“Nya keun atuh. do’akeun wé sing
hasil. Teu nanaon lamun imah ieu dibéréskeun nya, da kamari gé geus ngobrol
jeung bapak londok.”
Londok leutik tiban unggeuk.
Atuh prung deui kabéh kerja
bakti beberesih di imah londok nepi ka beresih taya cawadeun. Kitu deui teu
poho menderkeun panto anu méh coplok. Tulak panto nu lesot dibenerkeun deui.
Nepi ka panto weweg.
“Bérééés,” kabéh saruka bungah.
“Ka mana deui ayeuna nya?”
landak tumanya.
“Ka imah kuring atuh, bisi
kaliwat, jaba tempat saré nu jadi budak
geus réyod. Pakuna caroplokan. Kuring mah teu bisa ngoméan puguh gé.”
“Enya hayu lah.”
Euweuh kacapé. Kabéh bring deui
muru imah manuk. Ngan basa ngaliwat ka imah landak. Kabéh tingraradeg. Ceulina
direbingkeun bisi salah dédéngéan.
“Tulung...tulung,” cenah
hawar-hawar semu peura.
“Enya kitu aya nu
tulung-tulungan,” ceuk manuk.
“Enya bener. Kuring gé ngadéngé.
Tapi dimana nya?”
“Sorana mah siga di....”
“Imah Landak,” ceuk nu hadir
réang.
“Jep tong geruh bisi salah.
Caricing heula di dinya,” landak miheulaan muru imahna. Lebah panto manéhna
ngajanteng. Sieun salah dédéngéan. Tapi teu salah, éta sora téh datangna ti
imah manéhna.
“Tulung...tulung”
Geus kitu mah landak ngagupayan
babaturan sangkan asup ka imahna.
“Aya saha di jero?” bari jeung
sieun manuk ngajorowok.
“Tulung....enya kuring,” ceuk
hiji sora.
“Bener di dieu. Téangan ku
kabéh. Sugan aya di dapur,” landak hariweuswes. Bari jeung sieun ogé. Duméh
titadi geus ditéangan tapi bungkeuleukna teu kapanggih. Sedeng sora pan sidik
ti imahna. Ngan lebah-lebahna mah teu apalaeun di mana.
“Andika jurig?” manuk ngomong.
“Sst, naon jeung nanya jurig
sagala, kumaha mun ngaku enya,” bajing nyigeung leungeun manuk.
“Ssst. Sarua urang ge sieun.
Tapi da hayang nyaho wéh. Ari anu aya sorana euweuh bungkeuleukna pan jurig
ngaranna. Éyyy,“ manuk ngabirigidik.
“Landak, eunggeus lah hayu.
Urang ka luar. Barina gé teu pupuguh ieu beut ngadon sieun. Pan geus puguh
euweuh mangklukna.”
“Enya tapi panasaran,” landak
ngajanteng nenget-nenget sakabéh imahna. “Ké...ké... naha itu lém kai beut jadi
ngagolér kitu nya? Bener ieu mah aya nu asup,” landak ngaragamang kana wadah
lém anu patingsoléngkrah. Katingali lémna kalaluar. “Awas, tarapti, bisi kana
lém,” landak ngomong bari jeung menerkeun lém téa. Geus bérés leungeuna nyarandé kana tihang saung
imahna. Barang tel leungeuna adek.
“Awww,” landak ngagurubug.
“Aya naon landak?” kabéh reuwas
bari jeung tingpurungkut sieuneun.
“Teuing éta lebah dinya beut aya
nu geunyal. Cikan ilikan,” cenah bari jeung nunjuk ka tempat nu tadi.
Kabéh nyidikeun tihang anu
ditunjuk. Enya lebah dinya aya nu uteuk-uteukan. Kabéh ngadeukeutan.
“Ampun...hampura kuring,” éta nu
ngadaplok téh ngomong bari jeung calangap. Katingali ayeuna mah ku saréréa.
Elak-elakan sarta huntuna.
“Londok, bener éta teh londok.
Nanaonan aya di imah kuring.” Landak nanya pacampur héran.
“Enya engké wéh ngobrolna.
Bantuan heula kuring. Geus capé titatadi naplok di dieu. Hésé hojah.”
Ku saréréa awak londok
diturunkeun. Sanajan hésé teu burung awakna leupas. Kitu pantes atuh da awakna
méh ampir kabéh keuna ku lém kai.
“Atuh rék naon los-los ka dieu?
Batur mah kerja bakti.”
“Enya puguh gé. Kuring ménta
dihampura. Ngadéngé béja kamari téh, yén landak rék balanja ka kota. Susuganan
manggih dahareun jeung nu lainna. Nya kuring ka dieu manggihan. Ari sugan téh
éta opieun, ku kuring dibuka. Ngan barang dibuka téh, teu kuhanteu beut bahé
nenggel pisan ka awak kuring,” londok tungkul.
“Jadi anu sok malingan téh...,”
bajing teu kebat.
“Enya hampura bajing, ogé ka
kabéhanna. Kuring ngaku. Nya kuring pisan anu salila ieu sok malingan dahareun
téh.”
“Ehm enyaan telenges manéh.
Nyaho kieu mah teu sudi teuing ngoméan imah manéh komo jeung bari barang béré
mah.”
“Ssst...,” kadal neundeun
leungeun na biwirna.
“Kunaon atuh londok?”
“Nya mimitina mah keuheul waé.
Kampung kuring kaanjangan ku urang deungeun. Sieun kuring téh enyaan sieun.
Sieun kasoro dahareun, apal sorangan anak kuring sok hayang waé barang dahar
jeung nu utama mah sieun bangsa sasama kuring kalindih ku batur. Tah supaya teu
betah lila di lembur. Kuring geus badami jeung londok lainna pikeun malingan
naon rupa kadaharan anu aya di warga. Teu aya niat nu lain-lain asalna mah. Enya
ngan hiji hayang maranéh nyingkah,”
londok tumungkul.
“Nya ari geus kitu mah atuh.
Sidik londok mahluk anu nyieun teu aman téh. Ieuh londok, keun ari bener kitu
mah kuring saparakanca rék indit. Rék pindah deui tempat. Da tadina gé pindah
téh ngan sementara. Dan ceuk béja, ayeuna mah kampung kuring gé geus teu banjir
deui. Rék pindah ayeuna ogé,” bajing cengkat.
“Ulah. Enyaan ulah. Hampura
sakali deui. Duduluran urang ulah nepi ka pukah. Kuring geus nyaho kabageuran
jeung kalakuan maranéh, geuning sakitu
alusna. Enyaan rido kuring kacicingan. Kuring sadar.”
Enya ari geus kitu mah lah.
Sapuk ti ayeuna urang caricing di dieu nya. Omat londok tong mindah rupa.
Ngaganti warna ngan pikeun ngalakukeun hal anu alus, tong dipaké anu teu
bener,” ceuk landak daria.
“Siap! Ti
ayeuna kuring rék ngamankeun ieu kampung. Rék jadi spionase bisi aya musuh nu asup. Ku kuring langsung dicerek.”***
Nina Rahayu Nadéa. Nulis dina bahasa Sunda
jeung bahasa Indonesia. Tulisanna sumebar dina sawatara média.
Oge bisa dipaluruh di www.ninarahayunadea.blogspot.com
Tidak ada komentar:
Posting Komentar