Dina
Congo Balati
Ku
Nina Rahayu Nadéa
Sora musik
mingkin bedas, maturan haté nu simpé. Peuting beuki ngolotan. Isukan poé anu bakal nangtukeun nasib. Poé anu biasana ngandung kasuka jeung
kagumbira, lantaran baris tepung jeung babaturan sapangaresep. Anu ngarti
kahayang diri. Ah, enyan bakal jadi carita anu béda. Matak seunggah. Kahayang
Bapak teu sapagodos jeung
lelembutan. Sirah nyanyautan, congo
balati nojosan sirah nojasan dada.
Mangrébu ringkang nu geus kalakon ting pucunghul narémbongan.
“Nanaonan Garda, manéh keukeuh ngagugulung nu kieu?”
Bapak muka panto kamar. Nyoékeun brosur. Dialungkeun hareupeun beungeut. “Ceuk aing kumaha ti baheula
tong ulubiung dinu kieu. Naha manéh
hayang angger hirup balangsak? Tuh tingali babaturan aing. Ti baheula nepi ka
kiwari hirupna taya menyat, gara-gara ngurusanan nu kieu. Angger sangsara mun
kudu dicaritakeun mah. Naha manéh bisa
dahar tina ladang tutulisan. Bisa teu? Coba mana buktina?”
“Pak... Ab...”
“Tong waka motong déngékeun sakali deui ku jejebir manéh.
Moal... moal bisa hirup tina dunya sastra. Sing inget manéh boga anak pamajikan.
Pikir. Timana salila ieu kahirupan manéh jeung pamajikan. Saha anu nanggung.
Aing! Teu karunya ka kolot nu gawé tihothat ngabélaan manéh. Deuleu deuih,
gara-gara kalakuan manéh, pamajikan jeung anak manéh hiji-hijina nepi ka balik
ka lembur. Éta téh ku naon? gara-gara manéh. Geus capé mapatahan manéh. Nya ari
bedegong, keukeuh kana kahayang. Pék,
kumaha karep waé. Ngan omat mun aya nanaon deui tong ménta ka kolot. Dahar ti ayeuna ka hareup,
sok tanggung jawab sorangan.”
“Muhun, Pa. Abdi badé diajar tanggel waler. Ieu
pertanggungjawaban abdi ka balaréa, lamun acara ieu bolai. Tada teuing
geunjleungna jagat sastra.”
“Jagat sastra... jagat sastra... Digajih sabaraha manéh?”
“Muhun Pak, perkawis éta mah yaktos teu acan. Ngan...”
“Lah... nanaonan gawé euweuh gajihna, kacapé-capé. Sok
mun keukeuh kana pamadegan. Rék kitu waé nepi ka modar, mending indit ti ieu
imah. Jig hirup mandiri, méh Bapa tenang.” Bapa diuk dina biwir ranjang.
”Regepkeun Darga. Lain Bapa teu panuju kahayang manéh. Lain teu ngarti. Ngan
Bapa téh nyaah ka manéh jeung turunan. Matakna ti baheula gé dikuliahkeun. Méh manéh boga kahirupan anu
alus. Kuboga titél sarjana, saeutikna bisa gawé di kantoran.“ Bapa ngomong rada
leuleuy. “Da ieu mah kumaha atuh, kuliah teu bérés da loba ruang riung. Ngiluan
organisasi teu puguh. Moal kuat Ujang anaking lamun hidep ancrub salilana di dinya.
Neundeun pangharepan anu gedé. Kudu réalistis, Jang. Hirup téh butuh ku duit.”
Bapa ngusapan sirah, katangen juru panonna ngeyembeng. Baseuh. “Kamari, Mang
Baid ti Kalimantan nelepon, aya lowongan gawé cenah di perusahaanna. Keun ngan
boga ijasah SMA gé sing gedé haté. Asal
serius wé cenah, bakal ditulungan. Ieu tawaran Bapa anu pamustungan.
Lamun hayang robah kana nasib, jig tuturkeun
Emang.” Bapa ngaléos ti kamar. Teu saeutik ogé méré kasempetan ka kuring pikeun
cumarita.
Rét kana brosur anu bayatak. Mulungan. Sawaréh geus rajét
disoekun. Brosur nu dijieun dialus-alus. Ngadesain aya kana samingguna, mélaan
kurang saré, dapon acara sukses. Kitu ge demit da bisi kanyahoan kunu jadi
kolot. Pangpangna méh loba anu ngaluuhan acara. Promosi. Sangkan maranéhna nu
asalna teu mikaresep kana budaya sunda,
minimal katarik atina ku maca ieu
brosur.
Lain... lain karna pédah kuring jadi salah sahiji calon
dina pemilihan ketua. Geus sabaraha puluh kali kuring nolak. Ngan ku haben
ditawaran sarta dikeukeuhan, majar teu serius micinta budaya sunda. Antukna
léah. ‘Paguyuban Seni sunda’. Paguyuban anu nepi ka ayeuna éksis dina urusan
kabudayaan sunda. Loba sirung-sirung anyar nu mucunghul, nambah gegekna kancah
dina kasusastraan sunda. Matak reueus. Enya kuring kacida reueus. Teu rido mun
nepi ka budaya sunda leungit, teu rido lamun nepi ka majalah atawa koran basa Sunda leungit. Mun leungit téh pasti
kuring bakal panghareupna démo.
Reueus kacida lamun majalah atawa koran sunda dieusi ku
pangarang anyar. Nandakeun yén generasi ka generasi kasundaan tetep mayeng.
Moal eureun. Matakna kuring teu bosen
ngilu riungan. Di mana waé aya kagiatan kasundaan teu weléh disusul. Mastikeun sunda
téh aya. Moal leungit. Moal kalindih ku basa deungeun. Sina nyarahoeun tah kabéh
anu salila ieu apatis kana budaya sunda.
Komo ka nu nyebutkeun yén taun saanu bahasa Sunda téh bakal leungit. Moal.
Kuring mastikeun moal leungit. Matakna tah riungan kudu aya. Komo nepi ka
gebyar saalam dunya.
“Kadé Garda, obatna bisi poho. Bisi karugrag deui
gera. Bieu Emang manéh nelepon. Dua poé
deui rék ka dieu nganjang. Sakalian ngajemput manéh cenah.” Bapak ngelol ti
lawang panto.
Omongan Bapa, ngeureunkeun panglamunan jeung harepan. Laluncatan
teuing ka mana. Rét kana ubar nu aya dina meja. Nalangsa eutreup na dada.
“Pak, seratan abdi dimuat, Pak.” Kuring némbongkeun koran
kanu jadi Bapa dina hiji waktu.
“Hem:” Ukur sakitu, bari jeung teu ngarérét rérét acan. Kana
angen aya nu nenggel. Jauh tina panyangka. Sugan téh nu jadi Bapa rék muji bébéakan,
méré pangrojong sangkan kuring sumanget nulisna. Meureun keur capé pikir téh.
Waktu hiji poé keur rinéh, basa Bapa katingalina keur sugema. Kuring ngahaja némbongkeun
deui carita anu kabeneran dimuat.
“Pa. Ieu seratan Garda anu kadua. Kénging ide waktos
kamari Bapa angkat énjing-énjing, mulih wengi. Nyaritakeun hiji Bapa, anu
kacida sumangetna dina nganafkahan kulawarga. Nuhun. Pa. tos maparin ide.”
Kuring imut bari jeung némbongkeun
koran.
“Garda. Tong serius teuing nulis téh. Anggursing kudu
mikir ka hareupna, naon cita-cita engké, néangan jalan pikeun menyatkeun kahirupan.”
“Hoyong jadi penulis.” Kuring tatag. Neuteup Bapa.
“Pikirkeun deui, Da. Omat tong ancrub kana hal éta.”
Kandeg? Moal. Ngelemet. kuring angger ngiluan sarupaning
kagiatan kasundaan. Rajin nulis jeung ngirimkeun ka media. Bagja temen bisa ngahasilkeun karya. Bisa
dibaca ku balaréa. Kumpul jeung
babaturan anu saihwan, sapangaresep jadi batur kuring pikeun nambahan amunisi,
énergi pikeun tutulisan. Ti dinya ogé rajin maca sarta nyicil meulian buku. Hayang
gera ngabuktikeun kanu jadi kolot. Yén tina ladang tutulisan kuring bisa hirup.
Nyeri haté kacida waktu balik ka imah. Buku geus teu aya.
“Pak, buku dina lomari luhur dikamanakeun?”
“Geus di kaloakeun. Tah dibeulikeun deungeun sangu.”
Bapak nunjuk méja makan.
Gusti
kudu kumaha abdi, kuring nyuuh kana méja. Dua poe
nu jadi Mamang rék ka dieu. Ngajak kuring gawé. Rét kana ubar nu nambru, rét kana
tagihan rumah sakit nu ngagantung dina paku. Siga nu ngahaja Bapa neundeun di
dinya. Sangkan kuring éling. Sangkan kuring nurut kana kahayangna. Ngajauhan
dunya sastra. Rét deui kana poto budak jeung pamajikan nu ayeuna geus di
lembur.
“Saha anu nebus manéh ti rumah sakit. Saha anu mayaran
obat? Aing Garda!” Sora Bapak
ngajelengéng kénéh kana ceuli basa karék
kaluar ti rumah sakit
Kacapi suling ngagelik tina HP. Sabaraha lila teu
diangkat. Sorana beuki ngagelik, beuki
neungteuingan. Cipanon teu kaampeuh bedah.
“Wilujeng wengi, Kang. Kade bilih hilap. Minggon téa aya
riungan di aula. Tong hilap brosurna
candak. Seueur nu naroskeun.”
Sirah nyayautan. Congo balati mingkin bedas nojosan dada
jeung sirah.***
Nina Rahayu
Nadéa.
Nulis dina bahasa Indonesia jeung bahasa Sunda. Tulisanna dimuat di: Pikiran Rakyat, Galamedia, Kabar Priangan,
Majalah Kartini, Analisa Medan, Radar Bojonegoro, Majalah Potret Banda Aceh,
Majalah Baca Banda Aceh, Suara Karya, Suara Daerah, Majalah Kandaga, Majalah
Mangle, SundaMidang, Galura, Tabloid
Ganesha, Tribun Jabar, Koran Merapi Yogyakarta, Majalah HAI, Majalah Loka
Tasikmalaya, Majalah Guneman, Sastra Sumbar,
Majalah Bobo, Buletin Jejak, KOMPAS, Kedaulatan Rakyat, Solo Pos, Joglo Semar,
Radar Bayuwangi, jrrd
boleh minta unsur intrinsiknya buat besok
BalasHapus