Isukan Pere Sakola

Wilujeng maos, selamat membaca carpon Tribun Jabar. Dimuat 20-22 Januari 2014. Alhamdulillah 

Isukan Peré Sakola

Ku Nina Rahayu Nadéa

            Kurtilas. Kurikulum nu nyangsarakeun  guru. Enya ceuk kuring, anu bodo. Anu karék diajar ngajar 17 taun. Pan ceuk pamaréntah anu pinter, nu nyieun aturanna. Kawijakan kurtilas téh alus, da nu nyieunna gé para profésor, dijieun heunteu sagawayah, tapi bari jeung maké panaluntikan sagala ka luar negri. Ngahaja dilarapkeun di urang. Sangkan aya kamajuan, sangkan atikan urang aya ajén ti bangsa nu lian. .

            Kurikulum 2013 téh loba onjoyna cenah. Utamana dina lebah ningkatkeun skill jeung karakter budak. Ku ayana kurikulum 2013 budak leuwih aktif jeung kréatif nampa pelajaran ti guruna. Atuh guruna  teu kudu capé, da budak anu néangan jawaban sorangan ngeunaan materi anu dibikeun.

Enya meureun matak kitu gé alus. Keun lah guru nu di lapangan mah teu kudu dilibatkeun. Nyaho hasilna wé bérés. Nu penting kudu tungut. Apanan nu capé tuturubun  gé geus disebutkeun; para inohong pilihan, ti kalangan akademis anu sakolana lain joré-joré.  

            Ari ceuk kuring? Asa lieur puguh gé. Sababaraha kali ngilu pelatihan, ih, da angger asa euweuh nerapna waktu dipraktékeun téh. Pelajaran ngadon magol da barudak ngahunted waktu ku kuring dititah néangan sorangan téh. Duka balukar geus kolot kitu?  Geus weureu nyanghareupan budak kitu? Jadi asa apilain kana naon perubahan.  Komo lebah nyanghareupan budak SD. Budak anu keur meujeuhna butuh pangaping ti guru-guruna.

Ari nu leuwih lieurna nyéta lebah penilaian. Nilai anu biasana ngan saukur hiji, lebah kognitif wungkul ayeuna nambahan ngaburudul aya kana tiluna.  Kognitif- pengetahuan, skill-keterampilan, jeung atitude-sikap Lebah nganilai sikep, nu palaur salah. Ceuk kuring nilai sikep- religius, nya sikep nu  dalit hubunganna antara manusa jeung nu murbeng alam. Anging mantenNa nu apal jeung nu nganilai alus heunteuna hiji makhluk. Ari ieu?  Hem manusa jeung sasama manusa kudu nganilai sacara natrat-ngajanggélék jadi peunteun dina  rapot. Muwuh mawa katugenah anu pohara kana haté. Sieun salah. Boa budak anu ceuk paniten urang  baong pikasebelen, ceuk Alloh mah budak anu hade haté jeung tara ngalanggar aturanNa. Tah lebah dieu pisan ningnang jeung héséna. 

            “Ki, engké Asép ka bumi Aki.” Sora budak ngagebahkeun lamunan kuring. Rét ka budak anu ngageubra. Gunam tayohna, kuring menerkeun simbut budak anu ngalumbruk na tunjangeun.

Heuay geus merelek. Rét kana jam anu ngadaplok. Jam 1 peuting. Hem, begadang jigana peuting ieu mah. Gerendeng kuring, bari rét kana tumpukan rapot anu can kaeusian. Karék bérés setengahna. Saheulaanan ngabatekan heula leungeun anu cangkeul, balas ngerjakeun rapot. Sakitu geus dikeureuyeuh sababaraha poé, angger pagawéan ngahunyud.  Rét ka budak anu ngagebra na luhur kasur. Katunduh  ngadadak sirna. Aya panyumanget anu hésé dicaritakeun.

            “Doakeun kasép. Kahoyong téh sing geura tinekanan.” Ceuk kuring miceun kahoréam.  Geder ngeusian deui rapot.

*

            “Bérés Bu Tuti?” Pak Sutisna nyampeurkeun.

            “Bérés. Ngan ieu tah batina.” Kuring némbongkeun leungeun nu asa kompér.

            “Sarua éta mah kabéh gé. Pasti cangkeul jeung panén heuay wé. Keun lah ké beurang gé kaubaran ku duit gedé, buruh ngeusian rapot.”

            “Diarep-arep teuing atuh lah bisi nyeuri haté...” Ceuk kuring, padahal dina haté mah nga aminkeun. Haté merul ku doa ka mantenNa sangkan aya kabagja nu pohara satutas ngabagikeun rapot.

            “Is, éta mah hak urang atuh. Komo ayeuna mah gedé meureun da ngeusian rapot kurtilas téa atuh teu bisa dianggap enteng. Pulpén gé béak ka tilu.”

            Jam dalapan téng. Kabeh guru asup ka kelas séwang-séwangan. Rada lila ogé méré informasi ka kolot barudak. Nepikeun naon-naonna nu kudu diimeutan ku orang tua siswa. Ti mimiti penilaian anu robah, kadisiplinan barudak, absénna. Jeung nu lainna nu aya patalina jeung urusan sakola. Geus kitu mah der wé ngabagikeun rapot budak ku cara ngabsén ti no absén pangluhurna.

            Tuh nya agger wé ning ngabulaéh di hareupeun kelas téh  loba nu teu ngarti. Buktina? Loba kénéh kolot anu angger nanyakeun waktu geus paadu hareup. Komo basa ningali rapot budak. Ngahuleng naha cenah nilaina beut saeutik. Ukur 3,3.

            Leuh Ibu ari tadi téh kamana, kulem? kitu kahayang mah. Ngan angger wé nu kaluar mah imut nu ngirut bari jeung nyumputkeun sakadang heuay anu angger mucunghul waé. Nerangkeun deui ka kolot anu nanyakeun. Teu meunang capé. Teu meunang rumahuh. Inget informasi teh kudu bener-bener nepi ka kolot budak. Pan kitu ceuk kepala sekolah gé. Kudu nepikeun masalah  jeung perkembangan budak  ka kolotna séwang-séwangan. Nya dilakonan. Da jeung enyana geus kawajiban kuring salaku guru anu ngawali kelasan. 

            Jam sabelas karék ruménghap. Diuk ngadayagdag dina korsi. Di luar kadéngé sahéng ku barudak. Siga nu apilain meunang rapot téh. Komo ningali Si Yandi  budak nu keur meujeuhna teu daék cicing. Remen ngaganggu babaturana. Ih, da teu euih euih sakitu karék tadi dipapatahan hareupeun kolotna. Asup ceuli katuhu kaluar ceuli kénca téh lain bohong, euweuh tapakna. Sakitu asa lila tah  mamatahan téh. Keur mah eukeur nilaina laleutik  kusabab tara sakola. Lebah sikepna, matak loba ngusap dada puguh gé.

            Waktu dipatahan sangkan kudu ngajaga sikap, terus deui kudu rajin sakola. Manéhna ngan timbang unggek wé semu nu heueuh. Moal deui deui cenah. Ning geus ka luar mah. Papatah téh langsung ngahiang, euweuh tapakna. Manéhna langsung jigrah. Angger nyeurikan batur. Nu jadi korban ayeuna Rizal. Budak anu cicingeun.

            “Bu. Yandina baong.” Rizal ka ruang guru bari jeung ceurik.

            “Heuuu manéh mah, Yan karék dipatahan tadi téh kumaha?”

            ‘Teu kahaja atuh, Bu. Kababuk saeutik.”

            “Lain kababuk kétang, Bu. Barina gé abi mah teu maén bola. Ngan keur nonton. Ari Yandi teu pupuguh ngadon ngababuk.”

            “Da manéhna atuh ngahalangan. Nyaho bola ka lebah dinya.”

            “Matakna atuh lain geura baralik. Ari tadi ngagugujeg sangkan geura dibagi rapot da hayang geura balik. Ari geus dibagi rapot. Angger caricing di dieu. Ngadon maén bal. Sok geura baralik.” Pak Idris salaku  kesiswaan nitah balik sanggeus mapatahan ka barudak,

            “Horé isukan peré sakola euy...” kadéngé ti luar barudak sakola jigrah. Aya nu balik nya kitu téa aya nu angger caricing di sakola.

            Kuring jeung guru-guru teu waka balalik. Kahiji bisi aya orang tua anu datang pikeun mawa rapot. Ari nu kadua mah nya susuganan wé atuh nu diarep-arep téh bisa ayeuna kabagikeunna. Geus biasana pan. Mun geus dibagi rapot téh meunang duit pangbeberah. Jeung biasa gé nampa honor. Komo ayeuna meureunan meunang nikel. Da dua bulan can gajihan. Lumayan meureun aya kana 600 rébuna kuring seuri sorangan.

            “Mah. Hayu atuh urang ka bumi Aki. Asép tos sono.”

            “Muhun engké atuh bageur, Mamahna seueur pidamelan.” Kuring ngusapan buuk budak.

            “Ah, Mamah mah engké-engké waé. Iraha atuh? kamari basa lebaran teu ka Aki. Waktu libur panjang heunteu deui. Asép téh hoyong ka Aki atuh, Mah.”

            “Engké nya pami tos liburan sakola semesteran. Matakna Asép ngadoa supados tiasa gaduh artos.”

            “Jangji nya Mah. Liburan semesteran. Berarti sasih januari.” Asép ngitung ramona. “Asiiik. Asép gé badé nabung heula ah... méh gaduh bekel.” Budak jigrah. Ngasupkeun duit saratus kencring kana céngcéléngan.

            “Insya Alloh kasép. Mugia kahayang téh geura kalaksanakeun.”

Hampura kasép. Lain teu hayang Mamah nyaba ka imah Aki. Hayang mah nataku, ngan kumaha atuh. Honor téh boro-boro cukup keur iinditan ka imah Aki. Dalah keur pangabutuh gé seuseut seuat.

            Gajih kuring jeung salaki anu sarua guru honor aya kana 700 ratus rébuna. Ngahonor di SD. Lamun keur lancar mah nya teu ngaleuleungit bisa cukup sabulaneun. Dijeujeuh-jeujeuh. Orokaya, honor téh mindeng elat. Da nungguan duit BOS anu can cair. Kadang ti salaki kadang ti kuring keur nungguan dapur ngebul téh. Saha wé nu pangheulana mawa duit ka imah. Tapi ayeuna dikersakeun boh ti salaki boh ti kuring beut can cair waé. Da meureun sarua duitna can cair ti pamaréntah. Biasana mah sakola kuring sok boga duit talangan keur miheulakeun ka guru honor.

            “Guru honor mah insya alloh diutamikeun lebah honor mah.” Kitu jangji kepala sakola ti béh ditu mula. Boh dina rapat boh dina obrolan.

            Ari ayeuna? Ngan saukur punten jeung punten. Bapak kepala gé bingung meureun nalangan ti mana ari duit can aya mah. Kabeneran ayeuna keur ngabangun sakola. Jadi duitna kacocéng heula ka dinya. Teu majar kumaha nya kapaksa guru honor anu ngégél curuk. Ngadagoan duit ti pamaréntah téa.

            “Ibu sareng Bapak. Utamina guru honor. Hapunten dugi ka danget ayeuna teu acan tiasa ngabagi honor. Keun wé manawi dina pembagian rapot semester I. Ku abdi badé diutamikeun pisan. Manawi BOS enggal cair. Sanés teu ngutamikeun. Ngan kumaha, kaleresan sakola urang kenging bantuan dana rehab salokaleun. Bari jeung lah... tos pada apal. Artosna katampi téh teu sesuai sareng jumlah anu sakedahna. Seueur potonganna. Janten wayahna keur nalangan kakurangana. Nya kapaksa  ngaréwong heula dana talangan anu biasana dijeujeuhkeun kanggé honor guru-guru. Da mun teu dibéréskeun saénggalna ieu bangunan, kuriak rabul wé wartawan ka dieu. Atuh... angger ké téh sakola tambah lieur. Kulantaran kedah wé masihan amplop ka wartawan nu rabul.” Kepala Sekola rumahuh. “Tapi insya alloh sim kuring baris ngusahakeun sangkan dina prungna pembagian rapot. Honor Bapak Ibu tiasa kabagikeun.”

            Éta meureun anu jadi panyumanget kuring jeung guru nu lain waktu ngeusian rapot téh. Sanajan wegah kana pagawéanna. Tapi da kawajiban anggeur wé dilakonan.  

            “Bu Tuti, jig atuh ka ditu.”

            “Ka ditu ka mana?” Kuring api-api teu ngarti.

            “Cik tingali tuh ka TU naha bendahara téh can noélan waé. Geus jam satu ieu téh naha asa haré-haré waé?”

            “Jig atuh ku di dinya. Rék ka cai heula kuring mah.” Cekéng bari jeung cengkat. Rék solat Lohor.

            “Enya sok atuh ngadoa heula nya anu panjang jeung husyu, méh doana ditampa. Ngadoa nya sing geura cair kitu. Héhé.”

            “Heuh ngadon heureuy lain geura ka cai.”

*

            “Bapak Ibu diantos di ruang TU.”  Pak Adi Panjaga sakola nyampeurkeun ka ruang guru.

            “Alhamdulillah...cair sigana.” Pak Mursadi nyenghél.

            “Kuring bébérés. Angkeuhan téh rék langsung balik wé. Da TU téh pernahna deukeut gerbang sakola. Jadi teu kudu ka ruang guru deui.

            Sapanjang ka TU. Dipinuhan ku rupa rencana jeung pangharepan. Rék langsung bébérés. Mawa baju rada loba méh di lemburna lila. Teu poho, nyimpang heula ka Mang Danu, nu boga pabrik témpé. Meuli heula meureun sababaraha potong mah keur oléh-oléh ka lembur méh aya boro-boroeun. Kabayang Asép  budak kuring jigrah sigana mun apal rék ka akina poe isuk.

            “Dihijikeun, Bu? Ning amplopna ngan hiji?” tanya Pak Mursidi rada tarik. Nilikan amplop nu ngan hiji.

            “Baca atuh ari nanda tangan téh? Pan éta mah penulisan rapot.” Bu Wéni bendahara TU nyarita bari jeung tonggoy  kana pagawéan.

            “Ari honorna?”

            “Matak acan dibagikeun ke berarti duitna can aya.” Nyaritana  tandes.

            Kuring rumenghap. Harepan langsung laluncatan.  Gura-giru nyokot amplop. Béréwék disoékeun di ruang guru. 25.000.

            “Hatur nuhun Gusti. Kanggé mésér béas 2 kiloeun. Malaur padaringan geus kosong.”

            “Isukan peré sakola!” Hawar-hawar kadéngé sora budak.***

Nina Rahayu Nadea. Menulis dalam bahasa Sunda dan bahasa Indonesia. Tulisannya dimuat di   Pikiran Rakyat, Galamedia, Kabar Priangan, Majalah Kartini, Analisa Medan, Radar Bojonegoro, Majalah Potret Banda Aceh, Majalah Baca Banda Aceh, Suara Karya, Suara Daerah, Majalah Kandaga, Majalah Mangle, SundaMidang, Galura,  Tabloid Ganesha, Koran Merapi Yogyakarta, Tribun Jabar, Majalah Guneman, Majalah Kandaga, Majalah Loka, Majalah HAI, dll

Rahasia Dania

Cernak. Dimuat di Radar Bojonegoro 19-Januari 2015.

Rahasia Dania

Oleh Nina Rahayu Nadea

                “Apa aku tidak salah lihat?” Sisil mengucek matanya.

                “Itu kan Dania. Yey! cantik banget yah. Ia bener-bener kaya putri raja. Hehe.”Ayumi tak berkedip memandang Dania.

                “Hai, Ayumi. Hai, Sisil.” Dania mendekat.

                “Ngapain kamu kemari. Tak seharusnya kau berada di sini. Lagian gaya amat, pake baju bagus seperti itu. Biar kelihatan anak orang kaya yah? Jangan mimpi, semua orang sudah tau siapa kamu. Baju itu baju dapat minjem kan?” Cibir Sisil dengan ketus. Ia menggaet tangan Ayumi dan segera menjauhi Dania.

                “Kan kamu yang bilang dia anak panti di sini. Ya, pastinya dong ia ada di sini. Ngapain kamu bertanya, kenapa ada di sini?” Bisik Ayumi.

                “Ah, sudahlah. Aku ngak suka banget dengan dandanannya. So orang kaya.”

                “Sudah ah, ayo acaranya mau dimulai. Tuh  Kepala Sekolah kita mau memberi sambutan.”

*

“Tuh kan bener dugaanku, ternyata ia itu anak dari panti asuhan. Pantas saja setiap  ditanya orang tuanya siapa? Ngak pernah jawab. Malah senyam senyum gitu. Ih, kan nyebelin.” Gosip Sisil seperti biasa.

“Memangnya kamu tau dari siapa sih?” Ayumi mulai terpengaruh dengan kata-kata Sisil.

“Sepulang sekolah, aku kemarin membuntutinya. Dan ternyata ia pulang ke rumah panti itu.”

“Kebetulan saja, mungkin.”

“Kebetulan bagaimana? itu sudah 4 hari berturut-turut.“

“Jadi selama itu kau membuntuti anak baru itu?” Ayumi keheranan.

“Awalnya sih tak sengaja.  Tapi aku ingin yakin. Ya, udah aku buntuti dia. Dan taunya. Hem. Benar-benar sesuatu. Anak panti asuhan. Ha...ha. Ngak nyangka kan?”

“Iya aku ngak nyangka. Tapi ah, apa peduli kita. Toh, dia tetap saja teman kita kan?”

“Teman? Kamu mau berteman dengan anak panti. Hi, ogah bingit.” Sisil bergidik. “Pantas saja setiap istirahat ia selalu berteman dengan Ragil, anak penjaga sekolah kita. Emang levelnya seperti orang itu kali. Hihi.”

“Sssst...” Ayumi menyenggol tangan Sisil ketika seseorang muncul dari balik pintu.

“Hai, Dania,” Ayumi melambaikan tangan. Sengaja berkata keras agar Sisil tak terus nyerocos.

“Hai anak panti.” Tetiba Sisil berkata.

                Sementara Dania hanya tersenyum saja menanggapi omongan Sisil. Ia langsung menuju ke arah Keni, teman sebangkunya.

                “Jangan kau anggap yah, omongan Sisil itu.” Keni berkata. “Dia memang seperti itu suka ngegosip. Semua temen-temen sebenarnya tidak suka sama ulahnya. Tapi ya. Begitulah, maklum dia itu anak orang kaya. Jadi ngak ada seorang pun yang bisa memeringatinya. Alih-alih dinasehati, pastinya kita bakalan dimusuhin. Eh, bener apa yang digosipkan Sisil itu?”

                “Gosip yang mana?”

                “Bahwa kamu anak dari panti asuhan.”

                “Sisil bicara seperti itu?”

                “Eh... maaf,  tadi kedengarannya sih ia berkata seperti itu. Dan sekarang pasti seluruh sekolah ini sudah tau tentangmu. Benar apa yang dia katakan?” Kembali Keni bertanya.

                “Memangnya kalau aku anak panti bagaimana? kau tidak mau menjadi temanku?” Dania balik bertanya.

                “Ngak sih. Cuma pengen tau aja. Hehe. Tau tidak semenjak kamu pindah ke sekolah ini, kau sudah kuanggap sahabat sejatiku.” Tawa Keni.

                “Iya... iya aku percaya sama kamu.” Dania tersenyum.

*

Suasana  panti asuhan hari itu sangat meriah. Di aula sudah berderet kursi untuk para tamu. Pun panggung sudah dihiasi dengan aneka balon dan pernak pernik lainya. Yang tak kalah menarik adalah aneka origami hasil karya anak panti ikut memeriahkan aula.

                “Hore... burung buatanku dipasang di tengah itu.” seru anak kecil kegirangan melihat hasil karyanya.

                “Iya. Semua yang dipajang ini kan hasil kalian semua.” Ibu panti ikut berbahagia melihat anak asuhnya bergembira.

                Dania pun larut dalam kegembiraan. Ia begitu bahagia, karena teryata idenya dalam hal membuat origami mendapat antusias yang luar biasa.

                “Biar aku yang pasanginnya, Kak.” Riki membantu Dania memasangkan origami di area panggung. “Kakak duduk saja. Ini kan tugas Riki.”

                “Iya-iya. Kakak duduk.” Dania menurut.

*

                “Terima kasih anak-anak atas kehadirannya. Hari ini Bapak sengaja mengundang kalian. Untuk merayakan hari kelahiran anak Bapak.  Sengaja acara ini diadakan di tempat ini, di panti asuhan Bunda Asih, sebagai rasa syukur kami. Juga supaya anak di sini dapat ikut merasakan kebahagiaan kita semua.” Bapak Kepala Sekola memberi sambutan.

                Satu persatu acara dimulai. Hingga tibalah, acara  puncak.

                “Sekarang saatnya acara tiup lilin. Ayo semuanya bernyanyi.” Seru MC. ”Ayo Nia, sini tiup lilinnya.”

                “Hei, ngapain Dania mendekat ke arah panggung. Memalukan sekali. Dasar anak panti, ngak tau malu. Belum pernah lihat kayaknya yang tiup lilin....” cerocos Sisil. Tapi Sisil langsung diam, ketika Dania mendekat dan meniup lilin.

                “Terima kasih teman-teman telah datang ke pesta ulang tahun saya. Terima kasih khusus untuk teman sekelas  saya yang kebetulan hadir.  Sisil, Keni, Ayumi, dan lain-lain yang tidak bisa saya sebutkan.”

                “Ha.... jadi... jadi...” Sisil tergagap. Ia baru menyadari ternyata Dania adalah anak kepala sekolahnya. 

                “Makasih kedatangannya ya, Sil.”

                “Eu... maafkan tidakanku selama ini ya, Dania. Aku tak tau kalau kau.... “

                “Ngak mengapa. Maukah kau menjadi temanku, Sil?”

                “Tentu saja.”

                “Walaupun aku anak panti?”

                Sisil tertunduk malu.

Londok :)

Dongeng kangge barudak. Midang di Majalah SundaMidang, Januari 2015. :)

Londok nu Mindah Rupa

Ku Nina Rahayu Nadéa

                Saméméh pindah ka ieu leuweung. Kaayaan rahayat di tempat asal éstu tengtrem tara aya pacogrégan. Kabéh sato siligeuing, silitulungan. Pokona siliajénan. Ngan enya duka kunaon tisaprak parindah ka tempat anyar beut jadi robah adat, robah kaayaan. Mimitina mah enya tengtrem, tabéat ti tempat baheula angger dilakonan sanajan aya di tempat anyar. Tapi tisaprak remen  kaleungitan barang. Jadi robah. Jol ieu leungit dahareun jol ieu leungit barang. Balukar kajadieun ieu,  leuweung anu tadina aman betah ngahenang ngahening téh jadi lieur. Gutreng.

                Geus loba  anu jadi paséa, lantaran kajadian leungiteun barang téa. Kabéh silisangka yén maranéhna palaku anu ngalantarankeun leungitna dahareun atawa barang.  Atuh teu anéh, lamun beuki dieu leuweung beuki harénghéng waé. Jol itu jol ieu embung gabung, embung ngariung, mertahankeun égo masing-masing. Kabéh hayang ngarumpul jeung kulawargana saumpina saumpina. Nyieun kaamanan soranganeun-soranganeun. Kulawarga manuk hayang ngariung jeung manuk. Kulawarga bajing hayang jeung bajing. Pokona kabéh embung ngahiji. Mertahankeun kulawargana sorangan. Sarieuneun,  inggis aya mamala anu leuwih lian ti kaleungitan harta benda.

                “Barudak yeuh ema boga kadahareun,” ceuk indung bajing ka budakna.

                “Enya, Ma, teundeun weh di dinya, ucing-ucingan heula,” maranehna, anak bajing anteng arulin mijah. Indung bajing gé anteng deuih baranggawé.

                “Ma, mana buah téh?”

                “Éta dina luhureun lomari,” indungna ngomong tarik.

                Si rebing kurulang kuriling néangan buah ceuk panuduh indungna. Tapi lebeng teu kapanggih.

                “Ngaleungit, Ma.”

                “Ngaleungit ka mana. Puguh sidik tadi gé diteundeun di dinya,” ceuk indungna bari sarua kokotéténgan néangan buah anu dimaksud. “Na kamana atuh nya da sidik di dieu?” indungna ngagerendeng. “Ké urang tingalian heula ka handap bisi murag.”

                Indung bajing turun ti imahna. Ari nu disebut imah téh nyaéta tangkal jambu gedé, anu dahanna ngarandakah ka ditu ka dieu. Haneut kacida. Bisa ngiuhan maranéhna tina kapanasan jeung kahujanan. Geus di handap tunga tengo ka ditu ka dieu. Teu sirikna naon rupa anu kapanggih disingkaban, diilikan. Malahmandar sakadang buah keur anakna kapanggih. Jaba éta buah kacida gedé. Cukup lamun keur dipaké dahar peuting ngariung téh.

                “Kumaha aya, Ma,” jorowok si hideung, anakna panengah.

                “Enya ngiles,” cenah bari asup ka imah. “Aya nu nyumputkeun meureun nya. Panon indung bajing seukeut neuteup anakna. Ti mimiti si rebing, si hideung jeung si koréng, kabéh diteuteup hiji-hiji taya aya nu kaliwat. “Sok saha anu ngaheureuyan. Anu hawek nepi ka téga  nyumputkeun éta dahareun?. Ieuh anaking, teu meunang kitu. Urang kudu hirup sauyunan. Kudu silibagi. Teu meunang hawek.”

                “Enya manéh hideung nyumputkeun nya?”

                “Teuing atuh.  Ari manéh, rebing sok ka mana wé nuduh téh.”

                “Geuning buku kuring, kamari disumputkeun.”

                “Ah, éta mah kamari. Da bonganna atuh buku tulis kuring dicurat corét. Manéh koréng meureun nya?”

                “Sumpahna gé daék salamet, teu nyumputkeun,” ceuk si koréng bari luwa lewé,  dituduh ku duaan.

                “Ah bohong....”

                “Enyaan heuteu. Tah si rebing wéh meureun anu nyokotna. Naha beut nuduh-nuduh ka batur.”

                “Éh, gagabah manéh, wani nuduh ka lanceuk.”

                “Enya da bonganna atuh teu pupuguh nuduh. Ngamimitian,” si koréng teu éléh omong.

                Tungtungna der wé éta adi lanceuk téh paséa. Paréa-réa omong, ngomongkeun buah anu teuing leungit kamana.

                “Meunggeus. Heup wéh tong paséa deui. Ayeuna mah anggur urang kudu tarapti. Pan enya diurang téh ayeuna mah keur meujeuhna harénghéng sagala kaleungitan. Indungna ngahulag anu paraséa.

                Keur kitu kurunyung manuk ngurunyung. Katingali paromanna teu béar.

                “Aya naon, bajing  meni gandeng kitu? Kadéngé sorana nepi ka luar.”

                “Ah puguh leungit buah. Jaba keur dahar ayeuna,” bajing ngangluh. “Ari manuk ku naon ka dieu, jeung éta siga anu muyung kitu. Aya naon?”

                “Nyéta puguh gé sarua jeung di dinya keur baringung.”

                “Ku naon?”

                “Sigana ti isuk nepi ka engké mah puasa heula wéh.”

                “Ku naon kitu?”

                “Sarua puguh gé. Kulawarga kuring kapalingan. Jaba éta téh keur jatah saminggu. Tuh nepi ka salaki gé ambek-ambekan, majar kuring ngahambur-hamburkeun dahareun,” cenah ngaheruk.

                “Enya anéh atuh nya. Naha di urang téh ayeuna bet harénghéng. Da baheula mah aman waé.”

                “Aya naon ieu téh meni garandeng kitu?” teu kanyahoan londok geus aya di gigireun maranéhna.

                “Nyéta keur saredih puguh gé, londok,” témbal bajing.

                “Sedih. Sedih kunaon?”

                “Kuring téh kapalingan dahareun. Jadi kulawarga kuring teu bisa dahar atuh da dahareunna béak. Téga nya éta nu maling. Teu ningalikeun usaha anu kacida hésé. Jaba barudak keur meujeuhna lapar,” bajing ngomong.

                “Enya kuring gé nepi ka paséa di imah disebut tukang ngahamburkeun duit.”

                “Geus atuh lah tong ngaharuleng jeung sedih kitu. Keun ari keur dahareun ayeuna mah kabeneren kuring aya. Ké dikadieukeun nya.”

                “Nuhun nya londok.”

***

                “Landak, kumaha lamun urang pindah deui waé ka tempat anu baheula. Di dieu mah teu aman.”

                “Enya sok kaleungitan waé. Anéh puguh gé.”

                “Lain teu hayang pindah ka ditu. Tapi pan apal sorangan kampung urang keur keuna ku musibah, imah arurug. Balukar banjir  nu teu eureun-eureun. Panyakit kitu deui mahabu, kulantaran runtah patingtalambru di mana waé.”

                “Enya atuh nya. Ku kituna mah manusa. Teungteuingeun miceun runtah dimana waé, bru sangeunahna ka walungan nepi ka ngahunyud. Atuh waktu hujan caina teu bisa ngalir lantaran kahalangan ku runtah. Antukna  runtah nepi ka kampung urang, bau, nimbulkeun panyakit, nu antukna tatangkalan nu dipaké imah urang teu séhat. Katurug-turug banjir datang, tangkal nepi ka urug,” bajing dumareuda.

                “Enya matakna, sementara ayeuna mah wayahna wéh cicing heula di Kampung Anyar ieu. Ngan urang kudu ngaronjatkeunn kasiagaan. Kabéh bagilir kudu jaga-jaga. Jeung omat kudu sauyunan tong paburencay siga kamari-kamari. Inget urang téh sarua pendatang. Kudu babarengan. Supaya betah cicing di Kampung Anyar. Jeung na deui teu poho urang kudu nganuhunkeun ka sakadang londok anu sok ngabantuan urang lamun manggih karerepet,” ceuk landak salaku ketua, nutup obrolan.

Ayeuna mah diakalan, kabéh panghuni di ieu kampung, Kampung Anyar. Sacara bagilir ngaronjatkeun kaamanan. Ku cara ningkatkeun siaga. Unggal peuting jeung beurang kudu ngemitan ieu kampung sacara bagilir. Tarapti. Kitu deui kabéh masarakat nu tadina paaing-aing. Ayeuna mah ngahiji. Kabéh sapuk hayang ningkatkeun kaamanan. Kabéh mupakat demi hirup tenang, tengtrem sauyunan salilana. Perkara dahareun anu biasana silisumputkeun ayeuna mah brukbrak. Silibagikeun, siliasaan. Hiji deui, nu dipaké cara sangkan teu kapalingan, utamana dina urusan dahareun. Silibagi anu walatra jeung tara nyésakeun dahareun di imah. Aya dahareun langsung dibagikeun kitu jeung kitu wéh. Sanajan enya aya goréngna. Lamun pareng lapar, euweuh persediaan. Tapi mendingan kitu tinimbang boga kadahareun diteundeun teundeun, dina prungna  rék didahar ngaleungit.

                Tah kucara kitu mah, ngarasa aman. Teu honcéwang teuing. Atuh lian ti aman téh ayeuna mah tali silaturahmi beuki raket waé, kusabab jadi silianjangan, siliélingan jeung siliingetan lamun aya dahareun téh. Ngingetkeun kanu kopét bisi teu méré, sok disingsieunan wé ku saréréa.

                “Pék wéh disumput-sumput. Hayang ngaleungit ku maling?”

                Dikitukeun mah atuh golosor wé dahareun dibagi-bagi. Pan geus komitmen kabéh masarakat di Kampung Anyar kudu silibagi dina urusan kadaharan.

***

                Dina hiji poé, saréréa keur kerja bakti. Beberesih jeung  ngoméan imah masing-masing warga. Kabéh euweuh nu kaliwat tarurun ka jalan, méréskeun imah. Ogé meresihan jalan anu barala.

                “Ka mana nya londok beut teu katingali?”

                “Puguh kuring gé rék nanyakeun ngan kapiheulaan.”

                “Hayu atuh urang téang ka imahna. Ké geus bérés ieu urang ngabring. Bari sakalian urang kerja bakti méréskeun imahna londok.”

                Sanggeus bérés meundeurkeun imah, kulawarga bajing kabéh ngabring muru ka imah londok.

                “Punten...punten,” taya nu némbalan. Ngan kadéngé samar-samar siga aya nu ceurik sisimeukeun.

                Tungtungna kabéh arasup. Barang sup katempo anak londok keur ngalempréh jeung nginghak pikarunyaeun.

                “Kunaon londok leutik?”

                “Teu nanaon ngan lungsé wé. Ti isuk teu barang dahar. Sedih puguh gé,” londok leutik ceurik.

                “Na atuh beut teu ngobrol. Pan biasana ge londok gedé sok ruang riung. Ari ayeuna ditungguan teu ngelol-ngelol. Sok ieuh dahar aya saeutik mah,” bajing mikeun dahareun. “Ari bapak manéh-londok ka mana?”

                “Duka atuh da ti subuh-subuh gé turun. Cenah mah rék balangsiar.”

                “Nya keun atuh. do’akeun wé sing hasil. Teu nanaon lamun imah ieu dibéréskeun nya, da kamari gé geus ngobrol jeung bapak londok.”

                Londok leutik tiban unggeuk.

                Atuh prung deui kabéh kerja bakti beberesih di imah londok nepi ka beresih taya cawadeun. Kitu deui teu poho menderkeun panto anu méh coplok. Tulak panto nu lesot dibenerkeun deui. Nepi ka panto weweg.

                “Bérééés,” kabéh saruka bungah.

                “Ka mana deui ayeuna nya?” landak tumanya.

                “Ka imah kuring atuh, bisi kaliwat,  jaba tempat saré nu jadi budak geus réyod. Pakuna caroplokan. Kuring mah teu bisa ngoméan puguh gé.”

                “Enya hayu lah.”

                Euweuh kacapé. Kabéh bring deui muru imah manuk. Ngan basa ngaliwat ka imah landak. Kabéh tingraradeg. Ceulina direbingkeun bisi salah dédéngéan.

                “Tulung...tulung,” cenah hawar-hawar semu peura.

                “Enya kitu aya nu tulung-tulungan,” ceuk manuk.

                “Enya bener. Kuring gé ngadéngé. Tapi dimana nya?”

                “Sorana mah siga di....”

                “Imah Landak,” ceuk nu hadir réang.

                “Jep tong geruh bisi salah. Caricing heula di dinya,” landak miheulaan muru imahna. Lebah panto manéhna ngajanteng. Sieun salah dédéngéan. Tapi teu salah, éta sora téh datangna ti imah manéhna.

                “Tulung...tulung”

                Geus kitu mah landak ngagupayan babaturan sangkan asup ka imahna.

                “Aya saha di jero?” bari jeung sieun manuk ngajorowok.

                “Tulung....enya kuring,” ceuk hiji sora.

                “Bener di dieu. Téangan ku kabéh. Sugan aya di dapur,” landak hariweuswes. Bari jeung sieun ogé. Duméh titadi geus ditéangan tapi bungkeuleukna teu kapanggih. Sedeng sora pan sidik ti imahna. Ngan lebah-lebahna mah teu apalaeun di mana.

                “Andika jurig?” manuk ngomong.

                “Sst, naon jeung nanya jurig sagala, kumaha mun ngaku enya,” bajing nyigeung leungeun manuk.

                “Ssst. Sarua urang ge sieun. Tapi da hayang nyaho wéh. Ari anu aya sorana euweuh bungkeuleukna pan jurig ngaranna. Éyyy,“ manuk ngabirigidik.

                “Landak, eunggeus lah hayu. Urang ka luar. Barina gé teu pupuguh ieu beut ngadon sieun. Pan geus puguh euweuh mangklukna.”

                “Enya tapi panasaran,” landak ngajanteng nenget-nenget sakabéh imahna. “Ké...ké... naha itu lém kai beut jadi ngagolér kitu nya? Bener ieu mah aya nu asup,” landak ngaragamang kana wadah lém anu patingsoléngkrah. Katingali lémna kalaluar. “Awas, tarapti, bisi kana lém,” landak ngomong bari jeung menerkeun lém téa.  Geus bérés leungeuna nyarandé kana tihang saung imahna. Barang tel leungeuna adek.

                “Awww,” landak ngagurubug.

                “Aya naon landak?” kabéh reuwas bari jeung tingpurungkut sieuneun.

                “Teuing éta lebah dinya beut aya nu geunyal. Cikan ilikan,” cenah bari jeung nunjuk ka tempat nu tadi.

                Kabéh nyidikeun tihang anu ditunjuk. Enya lebah dinya aya nu uteuk-uteukan. Kabéh ngadeukeutan.

                “Ampun...hampura kuring,” éta nu ngadaplok téh ngomong bari jeung calangap. Katingali ayeuna mah ku saréréa. Elak-elakan sarta huntuna.

                “Londok, bener éta teh londok. Nanaonan aya di imah kuring.” Landak nanya pacampur héran.

                “Enya engké wéh ngobrolna. Bantuan heula kuring. Geus capé titatadi naplok di dieu. Hésé hojah.”

                Ku saréréa awak londok diturunkeun. Sanajan hésé teu burung awakna leupas. Kitu pantes atuh da awakna méh ampir kabéh keuna ku lém kai.

                “Atuh rék naon los-los ka dieu? Batur mah kerja bakti.”

                “Enya puguh gé. Kuring ménta dihampura. Ngadéngé béja kamari téh, yén landak rék balanja ka kota. Susuganan manggih dahareun jeung nu lainna. Nya kuring ka dieu manggihan. Ari sugan téh éta opieun, ku kuring dibuka. Ngan barang dibuka téh, teu kuhanteu beut bahé nenggel pisan ka awak kuring,” londok tungkul.

                “Jadi anu sok malingan téh...,” bajing teu kebat.

                “Enya hampura bajing, ogé ka kabéhanna. Kuring ngaku. Nya kuring pisan anu salila ieu sok malingan dahareun téh.”

                “Ehm enyaan telenges manéh. Nyaho kieu mah teu sudi teuing ngoméan imah manéh komo jeung bari barang béré mah.”

                “Ssst...,” kadal neundeun leungeun na biwirna.

                “Kunaon atuh londok?”

                “Nya mimitina mah keuheul waé. Kampung kuring kaanjangan ku urang deungeun. Sieun kuring téh enyaan sieun. Sieun kasoro dahareun, apal sorangan anak kuring sok hayang waé barang dahar jeung nu utama mah sieun bangsa sasama kuring kalindih ku batur. Tah supaya teu betah lila di lembur. Kuring geus badami jeung londok lainna pikeun malingan naon rupa kadaharan anu aya di warga. Teu aya niat nu lain-lain asalna mah. Enya ngan hiji hayang maranéh  nyingkah,” londok tumungkul.

                “Nya ari geus kitu mah atuh. Sidik londok mahluk anu nyieun teu aman téh. Ieuh londok, keun ari bener kitu mah kuring saparakanca rék indit. Rék pindah deui tempat. Da tadina gé pindah téh ngan sementara. Dan ceuk béja, ayeuna mah kampung kuring gé geus teu banjir deui. Rék pindah ayeuna ogé,” bajing cengkat.

                “Ulah. Enyaan ulah. Hampura sakali deui. Duduluran urang ulah nepi ka pukah. Kuring geus nyaho kabageuran jeung kalakuan maranéh, geuning  sakitu alusna. Enyaan rido kuring kacicingan. Kuring sadar.”

                Enya ari geus kitu mah lah. Sapuk ti ayeuna urang caricing di dieu nya. Omat londok tong mindah rupa. Ngaganti warna ngan pikeun ngalakukeun hal anu alus, tong dipaké anu teu bener,” ceuk landak daria.

                “Siap! Ti ayeuna kuring rék ngamankeun ieu kampung. Rék jadi spionase bisi aya musuh nu asup. Ku kuring langsung dicerek.”***

Nina Rahayu Nadéa. Nulis dina bahasa Sunda jeung bahasa Indonesia. Tulisanna sumebar dina sawatara média. Oge bisa dipaluruh di www.ninarahayunadea.blogspot.com