Awewe Tohaga

Awéwé Tohaga

(Ngaguar Carita Srikandi Néangan Gawé)

Ku Nina Rahayu Nadéa

                Awéwé téh diciptakeun kumantenNa papasangan jeung makhluk nu ngaran lalaki. Nya jeung nu ngaran lalaki, awéwé hirup sapapit samamanis pikeun hirup kumbuh  babarengan. Engoning ngawelah sagara dina lautan rumah tangga. Tinangtu waé para awéwé daék reureujeungan jeung nu ngaran lalaki dina kaitan laki rabi, lian ti ngabeungkeut kanyaah ngahijikeun kaasih pasti ogé loba nu dipikahayang. Hayang hirup senang ngahenang ngahening. Hayang bangbaluh nu tadina ngan saukur dikukut ku sorangan ayeuna bisa longsong saeutik kusabab aya nu marengan.

                Tapi teu kitu ning kanyataan hirup. Loba anu geus rumah tangga téh anggur tinemu jeung kasusah. Padahal teu ngimpi saeutik eutik acan. Babakuna mah pan geus boga bebekelan ti saanggalna, utamana lebah sakola. Sakola luhur ceuk ijiran mah tinangtu waé bakal babari pikeun digawé di kantor waé mah. Teu kudu hésé capé néangan gawé.

                Awéwé tohaga. Meureun  kitu pibasaeun nu pantes pikeun ngaguar awéwé-awéwé nu aya dina  kumpulan carpon Tiktik Rusyani,  “Srikandi Néangan Gawé”  wedalan PT Kiblat Buku Utama Taun 2014.

                Kumaha daria jeung soson-sosonna  awéwé nu katelah Srikandi.  Luyu jeung carita pawayangan. Apanan Srikandi téh hiji tokoh anu  sakti mandraguna sarta bisa mancalaputra mancalaputri tina awéwé sajati jadi satria digjaya.  Srikandi anu sakuduna jadi awéwé andalemi  jeneng dina kahirupan salaku kodrati awéwé. Kulantaran kaayaan. Nya antukna manéhna hojah, ngaléngkah panjang néang pagawéan di luareun imah. Pagawéan pikeun nyumponan pangabutuh kulawarga. Pangabutuh anu sakuduna dicumponan ku ngaran lalaki.

Srikandi anu  ngabogaan titél, kuliah luhur, dina emprona nyanghareupan hirup, manéhna kudu ngabukakeun panon. Nya kahirupan sorangan ieu anu antukna noélan haté. Teu géngsi ngagigiwing ijasah pikeun ngalamar ka ditu ka dieu. Naon baé pagawéan. Nu dipiharep sangkan manéhna boga panghasilan. Bajoang soson-soson, sangkan bisa dahar bisa ngurusanan kabéh anak-anakna nu keur meujeuhna.

                Ku kahirupan ogé anu antukna nyadrahkeun manéhna salaku awéwé. Nyanghareupan jaman anu sabenerna kacida teu dipiharep. Nya kitu antukna, tuturubun unggal shubuh ngabélaan kulawargana.  Nya ieu pisan anu antukna ngaleungitkeun égo manéhna. Nyieuhkeun géngsi pribadina pédah boga titél luhur. Da geuning dahar jeung hirup mah lain ngan saukur nyenyekel ijasah. Sadrah kana nasib. Sadrah lain ngan saukur tumamprak teu baranggawé. Tapi mingkin soson-soson  sumanget nyanghareupan hirup. Nya ieu pisan nu saeutik-saeutik neundeun panglamunan. Neundeun kameumeut réhna manéhna kungsi maké toga sagala. Disimpen dina lamunan susuganan engkéning jaga tinemu bagja – dina carita ‘Nu aridit wanci janari’.

                Tohagana awéwé bisa kasaksian dina carita Apa. Kumaha  budak  awéwé-Tintin sanajan dina haténa neundeun rasa kuciwa nu pohara kanu jadi bapak. Tapi angger pamustunganna nyatujuan, teu bisa ngaulah-ulah waktu bapakna bébéja   rék kawin deui. Ieu putusan anu nyababkeun adi-adina sarua neundeun kuciwa. Lantaran dina leungeun Apa, indungna geus dinyeyeri lantaran dicandung. Tapi ning sakitu sabar. Nya kasabaran éta nu ngajadikeun  Tintin angger tohaga nyanghareupan adi-adina. Sangkan maranéhna angger mihormat. Angger ngaku ka bapakna. Sanajan dina haté pangjerona neundeun katugenah anu pohara. Tapi pan indungna gé ayeuna geus taya dikieuna, geus aya di alam kasenangan -surga ngaranna pédah daék diwayuh ku  Apa. Dina leungeun Tintin, adina anu asalna micua neutneutan saeutik  saeutik ngahargaan ka ngaran lalaki nu ngaranna bapak. Nyumputkeun kapeurih haténa. Enyaan awéwé nu kacida tohagana.

                Kumaha peurih jeung nalangsana hiji indung. Waktu apal, yén anak  awéwéna ning  remen ngarandapan kasusah jeung tunggara,  padahal anak nu lainna kacida senang.  Nya dina leungeun hiji indung- anakna nu sarua awéwé kudu dilelemu jeung diléléah haténa sangkan teu narimakeun teuing kada kadar. Kudu betus jeung sayaga nyanghareupan kahirupan. Antukna ning anakna bisa hojah. Nyieun  putusan anu kacida tojaiyah jeung haténa. Nu sabenerna hayang ngabagjakeun indung bapakna. Lahlahan nyieun putusan sangkan pisah tinu jadi salakina. Salaki nu sabenerna geus mangnyerikeun, geus mangnircakeun  ka awéwé lain. Salila ieu nutupan haté kujalan teu bébéja ka indung bapak sangkan  tetep ayem. Teu apal kana naon rupa kamusibatan anu dialaman ku  manéhna. 

Antukna gilig, nyieun putusan anu tohaga ceuk ukuran dirina nu salila ieu tungut ka salakina. Nyieuhkeun kasieun dirina jeung turunanana. Hojah tina  kahengkeran diri, bajoang miceun kanalangsa. Kucara nyieun putusan rido pepegatan  tibatan  dianiaya. Haté indung mémang kacida apalna. Sanajan anakna teu cumarita, teu betus kana naon rupa anu karandapan. Nya ieu nu  jadi tugas indung-hiji awéwé nu kudu nangtungkeun anakna sacara mandiri. Teu bisa ngan saukur mamadapan kanu jadi salaki. Lamun salaki salah tur nganyenyeri naha kudu sumuhun dawuh?

                Pindah imah dina kaayaan ékonomi keur rada menyat. Dadagangan nu keur meujeuhna payu. Kudu ngajulaé. Basa nu bogah imah datang ngabéjaan yén imah rék dijual ku harga anu teu kaerong ku maranéhna nu karék kasinugrahan kabagja pédah dagangan payu kajojo kamamana. Ayeuna? Kudu tijurarlit sapada harita. Usaha mah geus puguh tihothat ka ditu ka dieu sangkan meunang duit pikeun meuli imah téa. Tapi ning can dikersakeun aya milik. Diridokeun ku rénghap nu kacida beurat, rénghap sedih jeung kasusah nu antukna maturan katineungna. Kudu sadrah kana nasib.  Di dieu perluna aya batur pakukumaha saha deui ari lain nu jadi salaki. Paheuyeuk leungeun, ngawangun katineung pikeun neruskeun hanca dina kahirupan nu masih ngembat pangjang. Nya salaki anu kudu bisa maheutkeun kayakinan.  Teu kudu sieun, pan milik teu pahili-hili bagja teu paala-ala.

                Awéwé nu cenah lemah, bisa jadi ngawasa. Ngawasa haté salaki jeung lainna. Pan loba kacaritakeun salaki nu sieunan ku awéwé. Loba kacaritakeun di luar nu cenah sahaok kadua gaplok tapi balik ka imah jadi lalaki nu taya simaan éta pangaruh awéwé.  Ieu pisan kumaha digjayana awéwé. Tong dianggap énténg kakuatan awéwé. Tong ngan sukur ditingali tina fisikna anu ceuk sasaha lemah jeung emosi ku ceurik jeung ceurik.

                Turus. Nyaritakeun kumaha ngawasana hiji awéwé ka salaki. Nepi ka éta lalaki  cul ka indung bapakna. Cul ka adi-adina. Padahal geus diamanatan ku kolotna yén dirina téh salaku turus kulawarga nu kudu ngamajukeun adi-adina. Sakolana anu luhur kitu deui jabatan anu kacida nyongcolang ogé pakaya dimamana kacida patukang tonggong jeung kahirupan dulurna. Imah kolotna nu méh doyong. Bapakna nu  tilar dunya bari jeung teu katungkulan.  Banjir nu nyababkeun imah jeung mobilna ancur, nu antukna nyadarkeun manéhna . Kudu aya perubahan.  Awéwé kudu diatik lain ngan saukur diendog beureum ku harta tapi kudu bisa maca haté nu lain. Yén hirup téh lain ngan saukur ngagugulung dunya jeung harta loba anu kudu disinghareupan. Salaku awéwé tangtu waé kudu bisa maca maké haté. Tong nepi ka ngabatu,  ngaleungitkeun rasa haté pangjerona.  Kanyaah salaki  teu nogéncang ka manéhna salaku awéwé. Tapi kudu ogé aya kanyaah kanu lain-dulur dulurna. Apanan gubrag ka alam dunya téh karna aya maranéhna indung bapak.

                Salaku manusa mémang urang ngan saukur bisa ikhtiar jeung ikhtiar. Kitu deui awéwé teu bisa ngan saukur tumamprak. Narimakeun manéh kana naon rupa kajadian. Urang sarua kudu ikhtiar. Lain ngan saukur cicing waktu meunang katugenah. Hirup téh wawayangan, kalan-kalan aya di luhur kalan-kalan aya di handap. Kudu saigel kudu bisa mihapékeun manéh enggoning muru kahirupan nu leuwih nyata. Sanajan kuliah. Boga titél anu luhur can tangtu bisa jadi jelema anu ngahenang ngahening lebah salaki meunang karerepet. Awéwé tohaga kudu sarua bajoang.  Kudu lilir tina lilingeran.  Teu meunang rumahuh nilik milik salaki ngan saukur sahuap sakopeun. Jaman kiwari perlu awéwé anu heunteu céngéng. Anu heunteu ngan saukur tumamprak. Awéwé jaman kiwari kudu bisa ngigelan jaman. Hayu urang guar. Urang témbongkeun ka sakabéh jalma. Yén urang  awéwé nu  teu bisa dianggap joré-joré.  Hayu para srikandi urang singkil, sanajan kudu nepi ka néangan gawé. Teu meunang boboléh!***

Dimuat di Majalah SundaMidang, Mei 2015

Minyak Seungit

Minyak Seungit

Ku Nina Rahayu Nadéa

            “Minyak seungitna yeuh. Murah... murah.” Dodo jojorowokan di jero kelas. Ngasongkeun ka babaturanna. Utamana budak awéwé.  “Hesti seungit geura. Sok ambeuan.”

            “Ei. Enya ning, Do. Seungit nakeran. Sabaraha hargana?”

            “Murah  25 rébu.  Sok buru. Meungpeung hargana murah. Bulan promo. Ké bulan hareup mah hargana normal deui. 50 rébu.” Dodo ngarayu. “Nu gareulis... nu darénok. Calon sarjana. Énggal... énggal geura pésér minyak seungit ti Aa Dodo. Dijamin nyugemakeun.”

            Awéwé pada ngadeukeutan. Maranéhna mimiti kataji ku dagangan Dodo. Da jeung enyana. Waktu diangseu téh sengitna ngahiliwir.

            “Pesen hiji nu melati nya.”

            “Kuring gé hiji nu mawar.”

            Jul jol nu paresen. Si Dodo, sumanget nuliskeun pesenan.

            “Iraha barangna?”

            “Minggu hareup. Ngan duitna kudu ayeuna.”

*

            “Barangna datang yeuh.” Dodo norojol ka jero kelas.

            “Asiik. Kadieu atuh urang cobaan ah. Meungpeung pengawas can aya.”

            Sebrot... sebrot para mahasiswi nu geus pesen téh nyebrotkeun minyak seungit nu kakara katampa.  Teu lila garandéngna téh da kaburu aya pengawas asup.  Atuh jep kelas ngadadak jempling.

            “Sadun kunaon manéh seuseurian waé?” Tanya Nita waktu geus bérés ujian.

            “Teu nanaon ah. Nya hayang seuri wé.” Sadun nutup biwirna nahan kaseuri.

            “Ari si Dodo ka mana nya? rek mayar urut minyak seungit.”

            Biasa si éta mah paling nangkring di basecamp Pecinta Alam.”

            Nita jeung nu lainna kaluar. Maksud rék ka si Dodo. Ngan teu ku hanteu beut jadi teu pararuguh. Asa loba nu merhatikeun ka maranéhna.

            “Ka mana Nit?. Rek ka pulau Sumatera nya?” Si Boim ngajorowok beulah katuhu.

            “Ka mana wéh.” Nita teu miroséa.

            “Lain ari jalma téh asa aranéh nya ka urang.” Wati neuteup, rét kana baju Nita. “Nit... ari éta baju keuna kunaon? Paingan si Boim nyebut pulau sagala. Da baju téh  enya siga aya pulauan.”

            Nita ngarérét ka Wati. Sarua neuteup baju. “Ari éta ning baju Wati...”

            Duanana karék sadar. Yén kabéh jalma di kampus téh malencrong ka maranéhna, dumeh anéh. Bajuna nu asalna bodas  beresih ning jadi emblog emblogan lebah kélék, kerah jeung tukang. Urut minyak seungit téa.

            ‘Dodoooo....!” Maranéhna lumpat ka basecamp pecinta alam.

            “Éh. Nita jeung wati. Dé mayar hutang nya?”

            “Mayar hutan naon. Tingali baju urang?”

            “Heuleuh kunaon baju téh, Wat. Maké mamawa pulau sagala. Da ka Bali mah bulan hareup.” Dodo cicirihilan

            “Belegug, gara-gara manéh tingali baju urang?” Nita ngambek.  Laju ngajéwér ceuli katuhu Dodo satarikna.

            “Haduh hampura. Nit. Dodo gé da teu apal.”

            “Ari ieu meulina ti mana? Asli lain?”

            “Asli enyaan asli... ngan... ngan...”

            “Ngan ditambahan alkoholna loba, da mun asli mah euweuh batian.”

            “Belegug. Kasebelan..” Wati ngajéwér ceuli kénca.

            “Ampun... ampun....” Dodo  teterejelan. “ ceuli duanana digugunyeng ku Nita jeung Wati.

            “Kadieukeun duit parurugi. Bonganna geus ngabohong.”

            “Teu  boga!”

            “Ah. Teu boga.. teu boga. Cokot tah Nit! Na saku bajuna.”

            “Pikasebelun.” Nita jeung Wati ninggalkeun Dodo sanggeus meunang duit.

            Dodo humarurung. Rék meunang untung, jadi buntung. Katambah ceulina nyeri nyanyautan.***

Dimuat  di Majalah Mangle No 2526, 7-13 Mei 2015

Batu Ajaib

Batu Ajaib

Oleh: Nina Rahayu Nadea

               

                Hari ini Lilo, Lola dan Loli  seperti biasa bermain di Sungai Cijoho. Airnya yang jernih dan segar membuat anak-anak tak bosan untuk bermain di sungai ini.   Mereka asyik berenang dan bermain air. Lola yang asalnya tidak mau berenang, akhirnya bermain juga ketika dengan sengaja Loli mencipratkan air ke baju Lola hingga menjadi basah.

                “Huh, tuh kan menjadi basah,” Lola merenggut, memerhatikan bajunya yang basah.

                “Haha. Ayo sudah berenang saja dengan bajumu.” Loli yang sudah menceburkan diri di air tertawa melihat Lola.

                “Ngak ah, kemarin Ibu marah karena bajuku menjadi basah.”

                “Tak akan marah sekarang. Ibu tak akan tahu kita berenang. Lihatlah mentari sedang bersinar terang dan pastinya baju kita akan cepat kering.”

                Dan kini mereka bertiga berada dalam sungai. Mereka lupa akan pesan Ibu agar tidak berenang. Pun Lola yang asalnya tidak mau berenang, kini malah lebih heboh.  Sesekali  tenggelam, mengambil beberapa batu dan menyimpannya di bibir sungai. Begitu terus berulang hingga batu itu berjejer.

                “Kita lomba nyari batu sebanyak-banyaknya, yu.” Usul Lilo tiba-tiba.

                “Ah, ketinggalan. Lihat tuh batu yang kucari sudah banyak.”

                “Iya, ayo. Kita cari batu lebih banyak, untuk akuarium di rumah.” Loli menimpali.

                Kini ketiganya sibuk mencari batu-batu. Tidak hanya masuk ke sungai mereka pun mencarinya di daratan.

                “Hey lihat. Sini aku melihat batu ajaib.” Seru Lola dari seberang sungai. Ia sengaja berpisah dari temannya agar mendapat batu yang banyak.

                “Batu ajaib?”

                “Iya. Sini.” Lola melambaikan tangan ke arah teman-temannya. “Lihat batu ini membesar.”

                “Membesar? Darimana kau tahu. Buktinya tetap saja.”

                “Kemarin waktu kita main ke sini. Aku melihatnya dan tingginya tidak melebihi dari pohon kecil ini. Sekarang  malah meninggi dan lebar. Aneh sekali?”

                “Ah, kamu salah lihat kali.” Tanya Lilo. Matanya tak lepas memandang batu.

                “Semoga demikian. Untuk membuktikannya kita lihat saja besok. Bagaimana?” Usul Lola.

                “OK.”

*

                Keesokan harinya mereka sudah berkumpul di tepi sungai mengamati batu ajaib tersebut.

                “Iya, benar koq batunya membesar yah?”  Ucap Loli tak berkedip.

                “Jangan-jangan benar kata  Ado, sungai ini ada penunggunya yang terletak di batu ajaib.”

                “Iyy. Aku jadi takut.” Ketiga anak itu pun segera berlari ke rumah. Segera malaporkan penemuannya.

                “Ada batu ajaib?” Ibu Lola mengernyitkan kening.  Benarkah? “Ah, Ibu tidak percaya.” 

“Jangan percaya hantu, “ ucap Pak Guru ketika  mendapat laporan dari anak-anak.

“Kalau Bapak tak percaya, mendingan sekarang kita ke sungai, Pak!”

                Karena penasaran Pak Guru segera datang ke sungai. Dan ternyata di tepi sungai telah banyak kerumunan orang. Berita tentang batu ajaib menyebar dengan cepat.

                “Ini yang kalian sebut batu yah?” Pak guru menunjuk batu ajaib.

                “Iya, Pak. Kemarin ukurannya kecil dan  sekarang membesar.”

                “Ini bukan batu tetapi jamur?”

                “Jamur?”

                “Iya. Ngak percaya? Kita angkat batunya yah.” Dengan seksama Pak Guru mencongkel dan membawa batu itu. “Benar kan? Lihat di bawahnya ada batang.”

                “Oh pantasan membesar. Jamur apa ini Pak? Bentuknya bagus sekali, bulat dan coklat kehitaman menyerupai batu.”

                “Ini namanya Jamur shiitake  atau dikenal juga dengan sebutan chinese black mushroom, karena memang warnanya yang hitam.”

                “Haha. Ternyata batu ajaib itu tidak ada di sungai. Ayo berenang lagi!” Anak-anak mulai menceburkan diri di sungai. Sungai pun kembali ramai. ***

Dimuat di Majalah Bobo bulan Mei 2015, alhamdulillah :)

Nu Rumahuh

Nu Rumahuh

Ku Nina Rahayu Nadéa

                “Bibi mah kieu waé geuning, Néng. Taya menyatna. Ripuh di lembur mah, komo ayeuna sagala mahal. Lah duka kumaha ieu Bibi. Jaba barudak keur meujeuhna biayaeun.”

                “Ari si Dédé, sakola di mana ayeuna, Bi?”

                “Tadina mah moal di sakolakeun ku Bibi téh. Cukup SMP gé. Sina ngalamar  gawé  tadina mah. Malaur kaayaan Bibi batan sakieu. Ngan alhamdulillah dicandak ku  Badar ka Surabaya.”

                “Badar... raina Mang Jana nya?”

                “Enya. Tah éta nu getén ngintunan ka Bibi mah, Néng.”

Kuring ngahuleng, kabawakeun ku omonganna. Neuteup  Bi Uti nu kacida alum, kalimpud ku kasusah. Ehm... paingan atuh unggal panggih téh ngan ngangluh jeung ngangluh. Enya balukar ékonomi meureun. Da mun senang mah moal teuing manéhna ngarasula. Moal teuing nu diobrolkeun téh ngan kasusah jeung kasusah.

                “Nya sing sabar wé, Bi. Aéh anya ari Héndri ayeuna damel di mana?”

                “Nyéta kaluar. Kamari damel di showroom ngan kuat dua bulan. Majar teu betah da gajihna alit. Keur ongkos gé Bibi téh mindeng nombokan.”

                “Di showroom mana, Bi?”

                “Di showroom Andalas.”

                “Oh atuh sareng jeung  Érik nya?”

                “Enya pan éta gé dilebetkeun ku Érik  ka dinya téh. Ngan nya kitu budakna teu betah.”

                “Nya sugan sing geura kenging deui atuh, Bi.”

                “Nya mudah-mudahan, wé. Ngan kieu geuning Bibi beuki ripuh. Da  teu kabantu pisan ku Héndri. Komo ayeuna Anis, nyanghareupan ujian sakola. Acan mayar SPP. Kamari mah nepi ka teu sakola budak téh da cenah éra ditagih waé.”

                Kuring beuki leleb neuteup Bi Uti. Gusti... enya sok ras ka diri sorangan.  Karasa riweuhna ngurusan budak sakola téh. Anak kuring onaman ngan dua jeung leutik kénéh.  Tapi karasa pisan meredelna pangabutuh. Mayar outbound téa, renang téa, mayar buku téa. Alhamdulillah kétang kuring masih bisa ngajeujeuhkeun duit. Ras ka Bi Uti anu hirup ngan saukur tina tani. Anakna reuay, pagabutuh loba. Tada teuing susahna.

“Iraha Enéng  ka Jakarta deui?”

“Ké sonten jigana, Bi.”

“Baku si Enéng mah ka dieu téh ngan sajorélat. Hayu atuh ka Bibi heula.”

“Ké sanés waktos. Bi, hatur lumayan nya kanggé jajan.” Kuring ngeupeulkeun duit kana leungeun Bi Uti.

“Nuhun, Néng. Malaur di bumi geus teu aya sabun-sabun acan.”

Bi Uti téh adi Ibu pituin. Imahna masih kénéh salembur jeung Ibu. Ngan rada nenggang. Ibu jeung Apa kacida merhatikeun kaayaan Bi Uti jeung kulawargana. Kitu deui lamun panén atawa aya rejeki pasti  tara elat méré. 

Sababaraha sawah nu Apa digarap ku Bi Uti jeung salakina. Sanajan enya lamun palebah panén, hancengan Ibu téh sok teu puguh hasilna. Alesanna mah rugi, atawa béak dipaké meuli gemuk jeung pangabutuh tani lainna. Tara dipikiran ku Ibu. Da niatna gé lain hayang aya bagéan, tapi asal Bi Uti aya pagawéan méh aya panghasilan nu leuwih.

Ku kaayaan Bi Uti kitu. Kabéh dulur asa ngabogaan tanggung jawab. Kabéh ihtiar sangkan budakna Bi Uti bisa ngambeu bangku sakola. Atuh dulur lain harideng méré biaya, sanajan teu dipénta.

Ari kuring, satutasna boga salaki jeung cicing di Jakarta. Geus tara ngelol deui ka imah Bi Uti. Barina gé kétang da rék naon ka imahna. Pan Bi Utina gé unggal poé sok ngelol ka imah Ibu. Jadi lamun kuring  ka lembur téh, pasti wé panggih jeung Bi Uti di imah Ibu. Duka sabaraha taun tara nganjang ka imahna.

“Rik. Kunaon cenah si Héndri kaluar ti pagawéana?” tanya kuring kanu jadi adi.

“Ah, duka. Ngadon ngérakeun puguh diasupkeun gawé téh. Padahal ngahaja dititipkeun ka dunungan méh diperhatikeun. Éh, karék dua bulan geus kaluar.”

“Majar cenah gajihna leutik? Jeung nombokan waé ceuk Bi Uti.”

“Ari karék asup mah nya wajar atuh.  Jeung moal mungkin nombokan deuih da ku Ibu sok mindeng dibéré. Kitu deui ari ongkos mah sakali-kali gé ku Érik sok dibéré. Ah, duka kunaon budak téh. Tuh gening ayeuna mah ngadon kitu wé gawéna. Geugeuleuyeungan kana motor teu puguh. Ngojég onaman puguh puguh ngahasilkeun duit.”

“Motor nu saha kitu?”

“Bi Uti atuh meuli. Anyar pisan. Érik mah nepi ka ayeuna can kabedag meuli motor ninja. Na ari si Héndri, teu boga gawé gé langsung  boga motor alus.”

“Kutan Bi Uti meuli motor anyar  keur Héndri?”

“Enya Téh.”

“Heuleuh loba duit atuh.”

“Ari perkara éta mah Érik gé teu apal, Téh. Da nu sidik mah ningali Bi Uti sok karunya puguh gé. Gawe ngan ngarahuh wé jeung ngarahuh. Lain Bi Uti waé kétang. Mang Jana salakina gé sarua. Mun ngobrol téh ngan ngomongkeun kasusah wé. Matak karunya puguh Érik  mah.”

“Sing hideng wé méré roko-roko waé mah, Rik. Karunya.”

“Teu kudu dibéjaan éta mah. Unggal  panggih gé teu weléh dibéré keur roko waé mah.”

“Ari Ibu kumaha, masih kénéh sok ngiriman?”

“Nya pasti atuh. Piraku deui Ibu tambélar.”

“Enya sok karunya ku Bi Uti jeung Mang Jana. Hirup téh ripuh kitu. Paroman tara pisan béar. Urang mah kudu loba syukuran ka Pangéran. Bisa ngahasilkeun, sanajan leutik gé. Alhamdulillah ning bisa cukup. Tabungan atuh saeutik waé boga.”

“Téh, geus ka imah Bi Uti acan? pan Wati anak nu panggedéna geus ngalahirkeun. Cicing di dieu ayeuna mah.”

                “Naha Bi Uti teu ubral obrol ning?”

                “Éraeun meureun. Pan salakina Wati téh kabur, teuing ka mana?”

                “Euleuh?.”

                “Salah Bi Uti. Teu asak pipilih. Kabongbroy teuing ku harta. Ngakukeun gawé di bank. Tapi ning supir angkot bari jeung cicingna teu puguh. Disusul teuing ka mana nyusulna.”

*

                Méméh mulang ka Jakarta. Nyimpang heula ka imah Bi Uti.  Sanajan geus taunan teu ka imahna. Tapi lebah-lebahna mah apal kénéh. Enya kitu ieu imah Bi Uti?  Kuring ngajanteng hareupeun imah sigrong. Sigana mah bener da aya motor ninja sagala. Gerentes haté, banget ku hélok.

                Pananya téh nyinglar waktu ti jero aya Bi Uti ngurunyung.

                “Heuleuh aya Enéng geuning sareng Aa. Sok ka lebet.”

                “Majar cenah Wati aya di dieu, Bi?”

                “Enya. Tuh di kamar.”

                Bi Uti cakah cikih di dapur. Ari kuring rarat rérét ka nu aya di imah. Gusti... bet jauh tina panyangka. Kaayaan imah Bi Uti éstu agréng, kitu deui parabot, eusina pepek jeung aralus.  Kulkas nu gedé, dua pintu. Tivina gé 21 in bari jeung layar datar. Ari kuring di imah ngan saukur 14 in kitu gé nu biasa. Sagalana jauh pisan jeung kaayaan imah kuring, nu basajan.

                “Sok Néng. Tah caina. Nya kieu geuning di Bibi mah. Komo deui ayeuna tah katambahan ku Wati cicing di dieu. Jaba hasil tatanén teu kajadian. Duka kumaha puguh Bibi ayeuna téh. Asa teu pararuguh. Jeung cenah listrik sakedap deui naék. Haduh Bibi mah baringung puguh gé.”

                Teu hayang mairan. Harita kénéh langsung mulang sanggeus  nempo incu Bi Uti. Sajajalan euweuh nu cumarita. Kuring jeung salaki anteng dina panglamunan.

                “Hatur nuhun Ya Rabb. Anjeun masihan nikmat ka jisim abdi. Nepi ka danget ayeuna abdi masih bisa ngucap syukur ka Anjeun. Syukur kana naon rupa rejeki nu datang. Sukuran kana naon nikmat kahirupan nu teu bisa dibandingkeun kunaoan waé. Hatur nuhun Gustiiii.... Mugia abdi salamina aya dina jalan lempeng, sareng teu weléh ngucap sukur.” Cipanon nu teu karasa ngalembéréh, disusut ku tonggong leungeun.***

Dimuat di Koran Galura No 12, Minggu ka IV Junia 2015

Panggeuing ti Jero Masjid

Panggeuing ti Jero Masjid

Ku Nina Rahayu Nadéa

                Adan Magrib  ngalanglaung. Haget cengkat, gura giru leumpang ka hareupeun masjid. Leumpang malibir. Dada méh rapet kana témbok masjid, inggis labuh kana susukan. Gajleng, ngaluncatan  pager beusi lebah tukang. Pager nu jadi hahalang masjid. Pangharepan ngumpul di dinya. Geus diajam ti saanggalna, yén mun adan magrib, rék ngajugjug ka hareupeun masjid. Sugan jeung sugan milik diri teu pahili. Enya wé barang datang téh geus ngagimbung ku jelema. Kabéh sigana simaan ku kuring. Da ning teu hésé ngaléngkah sakitu jalma ngaréntob gé. Barang Kuring datang langsung nyingray méré jalan.

                Song hiji jalma mikeun bungkusan. Sasat dirontok bakat ku atoh. Éta nu dipikahayang. Bener wé ceuk itungan. Lamun bulan puasa mah bakal loba jalma anu méré kadaharan. Moal hésé dahar. Da loba jalma anu méré sodaqoh. Dina bulan puasa loba jalma paréa-réa nyieun amal. Geus meunang dahareun mah nyalingker deui cara sasari di tempat anu merenah.

Nu aya dina kantong kérésék dibudalkeun. Aya kolek, kuéh, cai mineral jeung nasi dus. Regot nginum cai, laju ngaluarkeun nu aya dina dus. Kumétap barang nempo nu aya hareupeun. Hayam dibumbu beureum, tahu goréng, tumis, maké sambel jeung lalab, ditambah puding.

                Bagja manggih puasa téh, moal kakurangan dahareun cara sasari. Teu kudu leumpang jauh  persaben ka unggal jalma, sumawona kokoréh kana wadah runtah. Da geus puguh ayeuna mah. Unggal magrib di masjid sok aya waé dahareun. 

                Sanggeus wareg awak nyarandé kana témbok masjid. Reup  saré bakating ku tunduh, babakuna mah euweuh nu ngaganggu ku beuteung anu kukurubukuan ménta eusi. Hudang sotéh kagareuwahkeun ku speker ti masjid anu asa ngajelengéng.

                “Allohuma sholi wasalim wabarik alaih!”

                “Kéhéd téh. Keur ngeunah saré jadi kaganggu.” Kuring nutupan ceuli ku dua leungeun. Sangkan éta sora ngaleungit tina dédéngéan. Kahayang mah ngejat. Ngan kamana deui.  Nya najan gandéng gé kapaksa wé ngabetahkeun manéh cicing. Rék saré teu reup, rék miang horéam. Antukna ngahuleng, ngumbar panglamunan.

                Kalakuan kuring sorangan anu nyababkeun hirup  siga ayeuna. Dahar teu matuh kuma paméréna atawa sapamanggihna. Mun lapar teuing sarta taya nu haat méré, na wadah runtah  gé jadi. Asal beuteung kaeusian. Kitu deui cicing teu matuh. Salilana ngider. Ayeuna wé teu ngider sotéh ampir kana sabulan. Betah sotéh pédah wé tempatna rada nyumput, teu kagiridig ku batur.

                Sakapeung mindeng ngarasula, naha atuh harita beut daék dibabawa ulin ku si Wéndi. Dibéré inuman gratis, antukna deudeuieun hayang maké. Tungtungna diri kajiret ku barang haram téa. Geus kangeungeunahan diwowoy ku si Wéndi. Atuh ngagarapak basa si Wéndi ngaleungit. Antukna mimiti ngajualan barang kolot dapon pangabutuh awak kacumponan. Beuki lila daék pulang paling kanu lain. 

                Tapi hirup teu salilana lana. Nu tadina loba batur loba balad. Ningali kuring euweuh pangboga mah ngariles. Hiji dua babaturan ninggalkeun kuring. Kasebeleun tah.  Datang ka imah babaturan anu salila ieu sok senang-senang anggursing ngusir nitah indit.

                “Hampura Yudis. Ayeuna mah urang geus éling. Moal deui hubungan jeung manéh sok buru-buru indit ti dieu. Bisi urang kababawa.” Omong Amran waktu kuring datang ka imahna.

                “Rusli mah geus lila teu di dieu. Geus pindah kontrakan.” Ceuk hiji awéwé waktu kuring datang ka kontrakanna.

                Kitu jeung kitu wé waktu kuring datang ka babaturan. Euweuh sahulueun tah jalma. Nyaho lah nyarumput maranéh téh. Sieun meureun kahéroan ku kuring. Anu ayeuna batan sakieu.

Taya deui keur kitu, anu dipiinget lian ti indung bapak. Ngalengis kacida waktu datang ka imah, ning geus dieusian batur. Antukna aprak-aprakan néang kolot. Untung aya nu haat ngabéjakeun lebah-lebahna dimana kolot cicing.

                “Pak, hampura Yudis. Yudis insap.” Kuring ngarawu suku Bapak.

                “Geus... geus tong kikieuan. Bapak mah geus capé. Jig  ayeuna mah geura indit. Tong ngaganggu Bapak jeung indung manéh. Indung manéh  karék neut neutan cageur. Jig  indit, tong aya di dieu, lamun enya mah nyaah ka kolot.”

                “Yudis jangji moal ngarungsingkeun deui.”

                “Ku Bapak dihampura lahir batin.” Bapak eureun nyarita. Aya nu nyelek tina tikoro. “Lain Bapak teu narimakeun manéh datang. Ngan Bapak embung ngabarubahkeun indung hidep. Ceuk Bapak gé tadi. Indung hidep karék cageur. Ayeuna gé keur uubar di anteur ku tatangga. Urang silidoakeun. Hirup urang salilana aya dina panangtayungan mantenNa.”

                “Pak. Bapak...” Kuring ngagedor panto nepi ka leuleusna. “Gusti, hampura abdi.” Jero haté jumerit, inget kana sagala dosa. Jumarigjeug leumpang ninggalkeun imah. “Hampura Yudis, Pak, Ema.”

                Leumpang sakaparan-paran. Antukna manggih tempat anu  merenah. Dina gang nyelempét. Pipireun hiji toko gedé kahalangan masjid. Di dinya aya tempat nyelegon. Hareupeun kamalir.  

Ayeuna peuting munggaran ceuli mikawanoh kana bacaan dina tarawéhan. Sanajan sakapeung angger sok ditutupan ku dua leungeun mun pareng kadéngé sora nu ngagéréwék séah ti jero masjid. Tangara yén rakaat anyar dina tarawéhan baris dimimitian. Susuratan dina solat tarawéh jadi batur saban peuting. Malah mindeng ieu biwir ngagerenyem nuturkeun bacaan anu digalindengkeun ku imam. Nu asalna ceuli asa katorékan malah remen ditutupan ayeuna mah tara. Malah ngarep-ngarep kana datangna éta sora. Ti Magrib geus kaeuntreupan sono, hayang geura tepung jeung tarawéh sanajan ngan saukur ngadéngékeun sora.

                Surat pondok anu beheula diapalkeun keur leutik ayeuna beut kaingetan deui.  Ieu haté  beuki suka. Geus lila tara ngalakukeun solat. Panineungan keur leutik nyalampeurkeun. Kumaha getén jeung galakna nu jadi kolot lamun katohyan teu ngalakukeun solat. Keur leutik pada pamujian balaréa. Solat suhud  sakapeung ngajarkeun ngaji ka barudak.

                “Karék diberesihan masjidna. Piraku teu ningali.” Sora jalma ngagareuwahkeun kuring harita waktu boga niat asup ka jero masjid. “Tingali baseuh kénéh nya? Teu boga cedo pisan.” Cenah garihal.

                “Eu... deuk solat... solat tarawéh.” Témbal téh pondok bari jeung panon neuteup manéhna.

                “Banjur gera. Méh teu wanieun asup.” Hiji lalaki nyampeurkeun.

                Gentak kuring ninggalkeun masjid basa apal rék dibanjur.

                “Ehm, teungteuingeun.” Gerentes haté.

                Tapi ka masjid teu euih-euih. Angger datang lamung geus ngadéngé adan Isa.

                “Indit... indit.” Siga sasari éta jalma ngusir.

                “Rék solat.” Témbal pondok

                “Indit!” Manéhna nyorongot.

                “Kuring hayang solat, Pak. Solat di ieu masjid. Kuring hayang babalik pikir.” Sora kuring tarik.

                “Jig... gera indit. Yeuh sangu keur manéh.” Ceuk hiji kolot nyampeurkeun.

                Teu hayang nampanan. Kuring ngaléos ninggalkeun maranéhna. Moal deui cicing di dieu. Rék néang tempat anyar. Kuring norowéco.

*

                “Awas Jang!” Sora kuring handaruan. Leungeun réflék metot leungeun budak leutik nu rék meuntas basa teu kanyahoan hiji mobil ti kulon nyemprung.

                “Sujang  teu nanaon?” Hiji awéwé ngagbrung. “Ngadon lumpat ku Mamah keur dicekelan téh.”

                “Teu nanaon... Bu?” nu ti masjid rabul nyampeurkeun.

                “Teu nanaon. Untung aya ieu tah nu gélo.” Cenah nunjuk kuring anu keur ngahuleng. Can kumpul pangacian.

                “Abdi mah teu gélo, Bu.“

                “Leuh geuning?”

                “Oh ieu mah nu sok matuh di dieu, Bu.” Lalaki purah sasapu di masjid nyampeurkeun.

                “Abdi mah teu gélo. Hayang solat.” Kuring ngungkug asup ka masjid basa hawar-hawar kadéngé takbir.

                Allaahu Akbar... Allaahu Akbar... Allaahu Akbar... Laa Ilaaha Illallaahu wallaahu Akbar. Allaahu Akbar walillaahil hamd.

Panggeuing ti jero masjid leuwih bedas harusna batan nu adurenyom luareun masjid.***

                 

               

                Nina Rahayu Nadea. Menulis dalam bahasa Sunda dan bahasa Indonesia. Tulisannya dimuat di   Pikiran Rakyat, Galamedia, Kabar Priangan, Majalah Kartini, Analisa Medan, Radar Bojonegoro, Majalah Potret Banda Aceh, Majalah Baca Banda Aceh, Suara Karya, Suara Daerah, Majalah Kandaga, Majalah Mangle, SundaMidang, Galura,  Tabloid Ganesha, Koran Merapi Yogyakarta, Tribun Jabar, Majalah Guneman, Majalah Kandaga, Majalah Loka, Majalah HAI, dll

Dimuat di Koran Galura, Minggu ka V Juli 2015